________________
॥९७॥ मावश्यक हारिभद्रीपतिः भवतामित्यर्थः, तथा दिव्यानि च आहतानि तूराणि तदा त्रिदशैरिति देवाश्च सन्निपतिताः, तदैव वसुधारा चैव वृष्टा, वसु द्रव्यमुच्यत इति गाथार्थः ॥ ३२१ ॥ एवं सामान्येन पारणककालभाव्युक्तम् , इदानीं यत्र यथा च यच्च आदितीर्थकरस्य पारणकमासीत् तथाऽभिधित्सुराहगयर सिजंसिक्खुरसदाण वसुहार पी गुरुपूआ। तक्खसिलार्यलगमणं बाहुबलिनिवेअणं घेव ॥ ३२२ ॥ __ अस्या भावार्थः कथानकादवबोद्धव्यः । तच्चेदम्-कुरुजणपदे गयपुररीणगरे बाहुबलिपुत्तो सोमप्पभो, तस्स पुत्तो सेजंसो जुवराया, सो सुमिणे मंदरं पषयं सामवण्णं पासति, ततो तेण अमयकलसेण अभिसित्तो अम्भहि सोभितुमाढत्तो, नगरसेट्ठी सुबुद्धिनामो, सो सूरस्स रस्सीसहस्सं ठाणाओ चलियं पासति, नवरं सिजसेण हक्खुत्तं, सो य अहिअयरं तेयसंपुण्णो जाओ, राइणा सुमिणे एको पुरिसो महप्पमाणो महया रिउबलेण सह जुझंतो दिहो, सिजसेण साहाज दिण्णं, ततो णेण तं बलं भग्गंति, ततो अत्थाणीए एगओ मिलिया, सुमिणे साहंति, न पुण जाणंति-किं भविस्सइत्ति, नवरं राया भणइ-कुमारस्स महंतो कोऽवि लाभो भविस्सइत्ति भणिऊण उठिओ अत्थाणीओ,सिज्जंसोऽवि गओ
कुरुजनपदे गजपुरनगरे बाहुबलिपुत्रः सोमप्रभः, तस्य पुत्रः श्रेयासो युवराजा, स स्वमे मन्दर पर्वतं श्यामवर्णमपश्यत्, ततस्तेन अमृतकलशेनाभिषिक: अभ्यधिकं शोभितुमारब्धः, नगरश्रेष्ठी सुबुद्धिनामा, स सूर्यस्य रश्मिसहस्र स्थानात् चलितं पश्यत्, नवरं श्रेयांसेन अभिक्षितं,सचाधिकतर तेजःसंपूर्णों जातः, राज्ञा स्वमे एकः पुरुषो महाप्रमाणो महता रिपुबलेन सह युध्यमानो यः, श्रेयांसेन साहाण्यं दतं, ततोऽनेन सदळभममिति, तसभास्थानिकायां एकतो मिलिताः, स्वमान् साधयन्ति, न पुननिम्ति-किं भविष्यतीति, नवरं राजा भणति-कुमारस महान् कोऽपि लाभो भविष्यतीति भणित्वा स्थित मास्थानिकातः, श्रेयांसोऽपि गतो * पेढ०. + दूल.. t .पुरे. थाणामो. साहिवं. नियंगभवणं, तत्थ य ओलोयणडिओ पेच्छति सामि पविसमाणं, सो चिंतेइ-कहिं मया एरिसं नेवत्थं दिट्टपुर्व ? जारिस पपितामहस्सत्ति, जाती संभरिता-सो पुवभवे भगवओ सारही आसि, तत्थ तेण वइरसेणतित्थगरो तित्थयरलिंगण दिहोत्ति, वइरणाभे य पवयंते सोऽवि अणुपवइओ, तेण तत्थ सुयं जहा-एस वइरणाभो भरहे पढमतित्थयरो भविस्सइत्ति, तं एसो सो भगवंति। तस्स य मणुस्सो खोयरसघडएण सह अतीओ, तं गहाय भगवंतमुवडिओ, कप्पइत्ति सामिणा पाणी पसारिओ, सबो निसिहो पाणीसु, अच्छिद्दपाणी भगवं, उपरि सिहा वट्टा, न य छडिजइ, भगवओ एस लद्धी, भगवया सो पारिओ, तत्थ दिवाणि पाउब्भूयाणि, तंजहा-वसुहारा वुहा १चेलुक्खेवो को २ आहयाओ देवदुंदुहीओ ३ गंधोदककुसुमवरिसं मुक्कं ४ आगासे य अहोदाणं घुटंति ५।तओ तं देवसंनिवाअं पासिऊण लोगो सेजंसघरमुवगओ, ते तावसा अन्ने य रायाणो, ताहे सेजसोते पण्णवेइ-एवं भिक्खा दिजइ, एएसिंच दिण्णे सोग्गती गम्मइ, ततो ते सबेऽवि
निजकभवनं, तत्र चावलोकनस्थितः पश्यति स्वामिनं प्रविशन्स, स चिम्तयति-कमया ईशं नेपथ्यं रष्टपूर्व यादृशं प्रपितामहस्येति, जातिः स्मृता, -स पूर्वभवे भगवतः सारथिरासीत् , तत्र तेन वनसेनतीर्थकरस्तीर्थकरलिङ्गेन दृष्ट इति, वज्रनाभे च प्रव्रजति सोऽप्यनुप्रमजिसः, तेन सत्र श्रुतं यथा-एप वज्रनाभो भरते प्रथमतीर्थकरः भविष्यतीति, तदेष स भगवानिति । तस्य च मनुष्य इक्षुरसघटेन सहागतः,तं गृहीत्वा भगवन्तमुपस्थितः, कल्पत इति स्वामिना पाणी प्रसारितो, सर्वो निसृष्टः पाण्योः, अच्छिद्रपाणिर्भगवान् , उपरि शिखा वर्धते, न चाधः पतति, भगवत एषा लब्धिः, भगवता स पारितः, तत्र दिव्यानि प्रादुर्भूतानि-तद्यथा-वसुधारा वृष्टा १ चेलोरक्षेपः कृतः २ आहता देवदुन्दुभयः ३ गन्धोदककुसुमवर्षा मुक्ता ४ आकाशे चाहोदानं घुष्टमिति ५ । ततस्तं देवसंनिपातं दृष्ट्वा लोकः श्रेयांसगृहमुपागतः, ते तापसा अन्ये च राजानः, तदा श्रेयांसस्तान् प्रज्ञापयति-एवं भिक्षा दीयते, एतेभ्यश्च दत्ते सुगतिर्गम्यते, ततस्ते सर्वेऽपि पुच्छंति-कहं तुमे जाणियं ? जहा-सामिस्स भिक्खा दायवत्ति, सेजंसो भणइ-जाइसरणेण, अहं सामिणा सह अह भवग्गहणाई अहेसि, तओ ते संजायकोउहल्ला भणंति-इच्छामोणाउं अहसु भवग्गहणेसु को को तुमं सामिणो आसित्ति, ततो सो तेसिं पुच्छंताणं अप्पणो सामिस्स य अभवसंबद्धं कहं कहेइ जहा “वसुदेवहिंडीए", ताणि पुण संखेवओ इमाणि, तंजहा-ईसाणे सिरिप्पभे विमाणे भगवं ललिअंगओ अहेसि, सेजसो से सयंपभादेवी पुषभवनिन्नामिआ १ पुषविदेहे पुक्खलावइविजए लोहग्गले नयरे भगवं वइरजंघो आसि, सिजंसो से सिरिमती भारिया २ तत्तो उत्तरकुराए भगवं मिहुणगो सेजंसोऽवि मिहुणिआ अहेसि ३ ततो सोहम्मे कप्पे दुवेऽवि देवा अहेसि ४ ततो भगवं अवरविदेहे विजपुत्तो सेजसो पुण जुण्णसेठिपुत्तो केसवो नाम छटो मित्तो अहेसि ५ ततो अच्चुए कप्पे देवा ६ ततो भगवं पुंडरीगिणीए नगरीए वइरणाहो सेजंसो सारही ७ ततो सबसिद्ध विमाणे देवा ८ इह पुण भगवओ पपोत्तो जाओ सेजंसोत्ति । तेसिं
पृच्छन्ति-कथं स्वया ज्ञातं ? यथा स्वामिने भिक्षा दातव्येति, श्रेयांसो भणति-जातिस्मरणेन, अहं स्वामिना सहाष्टौ भवग्रहणाम्यभूवं, ततस्ते संजा तकौतूहला भणन्ति-इच्छामो ज्ञातुं, अष्टसु भवग्रहणेषु कस्कस्वं स्वामिनोऽभव इति, ततः स तेभ्यः पृच्छद्भय आत्मनः स्वामिनचाष्टभवसंवा का कथयति यथा वसुदेवहिण्डयां, तानि पुनः संक्षेपत इमानि, तद्यथा-ईशाने श्रीप्रभे विमाने भगवान् ललिताङ्गक आसीत्, श्रेयांसस्तस्य स्वयंप्रभा देवी पूर्वभवनिनामिका । पूर्वविदेहेषु पुष्कलावतीविजये लोहार्गले नगरे भगवान् वज्रजङ्घ आसीत् , श्रेयांसस्तस्य श्रीमती भार्या २ तत उत्तरकुरुषु भगवान् मिथुनकः श्रेयांसोऽपि मिथुनिका आसीत् ३ ततः सौधर्मे कल्पे द्वावपि देवी अभूताम् । ततो भगवानपरविदेहेषु वैयपुत्रः श्रेयांसः पुनर्जीर्णश्रेष्ठिपुत्रः केशवनामा षष्ठं मित्रमभूत् ५ ततोऽच्युते कल्पे देवौ । ततो भगवान् पुण्डरीकिण्यां नगयों वज्रनाभः श्रेयांसः सारथिः ७ ततः सर्वार्थसिद्ध विमाने देवौ ८ इह पुनर्भगवतः प्रपौत्रो
जातः श्रेयांस इति । तेषां Jain Education International For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org