________________
भाष्यगाथाः ५०८४-९४ ]
चतुर्थ उद्देशः ।
१३५७
1
परधार्मिका अन्यधार्मिका इत्येकोऽर्थः । ते च द्विविधाः - लिङ्गप्रविष्टा गृहस्थाश्व । 'लिङ्गप्रविष्टाः' शाक्यादयः, 'गृहस्थाः ' प्रतीताः । ' तेषाम्' उभयेषामपि स्तैन्यं त्रिविधम्आहार विषयमुपधिविषयं सचित्तविषयं चेति ॥ ५०८८ ॥ तत्राऽऽहारविषयं तावदाहभिक्खूण संखडीए, विकरणरूवेण भुंजती लुद्धो ।
आभोगण उद्धरण, पत्रयणहीला दुरप्प ती ॥ ५०८९ ॥
भिक्षवः - बौद्धास्तेषां सङ्खड्यां कश्चिद् लुब्धो "विकरणरूवेण" लिङ्गविवेकेन भुझे, तदीयं लिङ्गं कृत्वेति भावः । एवं भुञ्जानं यदि कोऽपि 'आभोगयति' उपलक्षयति तदा चतुर्लघवः । एवमुपलक्ष्य यद्यसौ 'उद्धर्षणं निर्भर्त्सनं करोति ततश्चतुर्गुरुकाः । प्रवचनहीलां वा ते कुर्युः, यथा - दुरात्मानोऽमी भोजननिमित्तमेव प्रत्रजिता इति ॥ ५०८९ ।। अपि चगिवासे विवरागा, धुवं खु एते अदिकल्लागा । [ जी. भा. २३५२] गलतो वरि ण वलितो, एएसिं सत्थुणा चैव ।। ५०९० ।।
गृहवासेऽप्येते वराकाः 'ध्रुवं' निश्चितमेव अदृष्ट कल्याणाः, एतेषां च ' शास्त्रा' तीर्थकृता दुश्चरतरामाहा रशुद्ध्यादिचर्यामुपदिशता गलक एव नवरं न वलितः, शेषं तु सर्वमपि कृतमिति भावः ॥ ५०९० ॥ गतमाहारविषयं स्तैन्यम् । अथोपधिविषयमाह -
5
उस्सएँ उहि वेतुं गतम्मि भिच्छुम्मि गिण्हती लहुगा । गेण कड्डण ववहार पच्छकड्डड्डाह णिव्विसए । ५०९१ ।। 'उपाश्रये' मठे 'उपधिम्' उपकरणं स्थापयित्वा कश्चिद् भिक्षुकः- बौद्ध भिक्षां गतः, तस्मिन् गते यदि तदीयमुपधिं गृह्णाति तदा चतुर्लघवः । स भिक्षुकः समायातः स्वकीयमुपकरणं स्तेनितं मत्वा तस्य संयतस्य ग्रहणं करोति चतुर्गुरवः । राजकुलाभिमुखमाकर्षति षजुरवः । व्यवहारं कारयितुमारब्धे च्छेदः । पश्चात्कृते मूलम् । उड्डहनेऽनवस्थाप्यम् । निर्विषयाज्ञा- 20 पने पाञ्चिकम् ॥ ५०९१ ॥ अथ सचित्तविषयं स्तैन्यमाह -
सच्चिते खुड्डादी, चउरो गुरुगा य दोस आणादी |
गेहण कढण ववहार पच्छकडुड्डाह निव्त्रिसए ।। ५०९२ ॥
Jain Education International
10
15
सचितस्तैन्ये चिन्त्यमाने भिक्षुकादेः सम्बन्धिनं क्षुल्लकम् आदिशब्दाद् अक्षुल्लकं वा यथपहरति तदा चत्वारो गुरुकाः आज्ञादयश्च दोषाः । ग्रहणा - ssकर्षण व्यवहार पश्चात्कृतोडाह - 25 निर्विषयाज्ञापनादयश्च दोषाः प्राग्वद् मन्तव्याः || ५०९२ ।। अथैतेष्वेव प्रायश्चित्तमाह - गेहणें गुरुगा छम्मास कड्डणे छेओं होइ बवहारे । पच्छाकडम्मि मूलं, उड्डहण विरंगणे नवमं ।। ५०९३ ॥ उद्दावण निव्त्रिसए, एगमणेगे पदोस पारंची ।
अणagप्पो दोसु य, दोसु उ पारंचितो होइ ।। ५०९४ ॥ गाथाद्वेयं गतार्थम् ( गा० ९०४-५ अथवा २५००-१ ) ॥ ५०२३ ।। ५०९४ ॥ खुव खुडियं वा, ति अवत्तं अपुच्छियं तेणे । [ जी. भा. २३५७ ] १ “बिकरणं लिंगनिवेगो” इति चूर्णो विशेषचूर्णो च ॥ २ द्रयं व्याख्यातार्थम् का• ॥
For Private & Personal Use Only
30
www.jainelibrary.org