________________
भाष्यगाथाः ५०६०-६७] चतुर्थ उद्देशः ।
इहोपधेः आसिआवणं स्तन्यमित्येकोऽर्थः, तच्च शैक्षो वा कुर्यादशैक्षो वा, उभावपि दृष्टं वा स्तैन्यं कुर्यातामदृष्टं वा । तत्र शैक्षे मूलं यावत् प्रायश्चित्तं भणितम् , उपाध्यायस्याऽनवस्थाप्यपर्यन्तम् , आचार्यस्य पाराञ्चिकान्तम् ॥ ५०६४ ॥ एतदेव भावयति
सेहो ति अगीयत्थो, जो वा गीतो अणिविसंपन्नो।
उवही पुण वत्थादी, सपरिग्गह एतरो तिविहो । ५०६५॥ 5 शैक्ष इति पदेनागीतार्थो भण्यते, यो वा गीतार्थोऽपि 'अनृद्धिसम्पन्नः' आचार्यपदादिसमृद्धिमप्राप्तः सोऽपि शैक्ष इहोच्यते । उपधिः पुनर्वस्त्रादिकः, आदिशब्दात् पात्रपरिग्रहः । A से च 'सपरिग्रहः' » परिगृहीतः स्याद् 'इतरो वा' अपरिगृहीतः । पुनरेकैकस्त्रिविधःजघन्यो मध्यम उत्कृष्टश्च ।। ५०६५ ॥ अथ "सेहे मूलं" (गा० ५०६४ ) इत्यादि पश्चाई व्याख्याति
अंतो बहिं निवेसण, वाडग गामुजाण सीमऽतिकते ।
मास चउ छच्च लहु गुरु, छेदो मूलं तह दुगं च ॥ ५०६६ ॥ 'अन्तः' प्रतिश्रयाभ्यन्तरे साधर्मिकाणामुपधिमदृष्टं शैक्षः स्तेनयति मासलघु, वसतेर्बहिरदृष्टमेव स्तेनयति मासगुरु । निवेशनस्यान्तर्मासगुरु, बहिश्चतुर्लघु । वाटकस्यान्तश्चतुर्लघु, बहिश्चतुर्गुरु । गामस्यान्तश्चतुगुरु, बहिः षड्लघु । - उद्यानस्यान्तः षड्लघु, बहिः ।। षड्गुरु । सीमाया अन्तः षड्गुरु, अतिक्रान्तायां तु तस्यां बहिश्छेदः । “मूलं तह दुगं च" ति मूलं तथा 'द्विकं च' अनवस्थाप्य-पाराञ्चिकयुगम् ॥ ५०६६ ॥ एतदेव भावयति
एवं ता अद्दिटे, दिटे पढमं पदं परिहवेत्ता।
ते चेव असेहे वी, अदिट्ठ दिद्वे पुणो एकं ॥ ५०६७ ॥ एवं तावददृष्टे स्तैन्ये क्रियमाणे शैक्षस्य प्रायश्चित्तमुक्तम् । दृष्टे तु 'प्रथम' मासलधुलक्षणं 20 पदं 'परिहाप्य' परिहृत्य मासगुरुकादारब्धं मूलं यावद् वक्तव्यम् । अशैक्षः-उपाध्यायस्तस्याप्यदृष्टे 'तान्येव' मासगुरुकादीनि मूलान्तानि प्रायश्चित्तस्थानानि भवन्ति, दृष्टे पुनः 'एक'
१ » एतदन्तर्गतः पाठः कां० एव वर्तते ॥
२ वाडगमुजाण इति पाठः सर्वास्वपि प्रतिषूपलभ्यते, किन्तु भा०टीका-चूर्णि-विशेषचूर्ण्य. मुसारेण प्रायश्चित्तकमानुसारेण च वाडग गामुजाण इत्येव पाठः सम्यग् । दृश्यतो टीप्पणी ३ ॥
३ एतदन्तर्गतः पाठः भा० एव वर्तते ।।
"अंतो वसहीए उवहितेण्णं करेति सेहो अदिटुं मासलहुं, बाहिं सहीए मासगुरुं । निवेसणस्स अंतो ., बाहिं । पाडगस्संतो क, बाहिं का । गामस्संतो का, बाहिं फं। उजाणस्संतो फ्रं, बाहिं । सीमाए अंतो ओ, बाहिं छेदो । एवं ताव अदितु।" इति चूर्णौ ।
"अंतो वसहीए उवहितेण्णं करेइ सेहो अदिढं मासलहुं, बाहिं वसहीए मासगुरुं । निवेसणस्संतो मासगुरूं, बाहिं :: । वाडगस्स अंतो::, बाहिं ::। गामस्स अंतो ::, याहिं ::: । उजाणस्स अंतो :::, बाहिं :::: । सीमाए अंतो :::, बाहिं छेदो । एवं ताव अदितु ।" इति विशेषचूर्णौ ॥ ४ मूलं यावत् प्रायश्चित्तानि भव का ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org