________________
भाष्यगाथाः ४९८२-९०] चतुर्थ उद्देशः ।
१३३३ - तत्र प्रथमभङ्गं विभावयिषुराह
सासवणाले मुहणंतए य उलुगच्छि सिहरिणी चेव । नि.गा.३६८१] ___एसो सपक्खदुट्ठो, परपक्खे होति णेगविधो ॥ ४९८७॥ "सासवणाले" त्ति सर्षपभर्जिका, “मुहणंतकं" मुखवस्त्रिका, उलूकः-धूकस्तस्येवाक्षिणी यस्य स उलूकाक्षः, 'शिखरिणी' मर्जिता । एते चत्वारो दृष्टान्ताः । एष खपक्षकषायदुष्टो । मन्तव्यः । परपक्षकषायदुष्टः पुनरनेकविधो भवतीति नियुक्तिगाथासमासार्थः ॥ ४९८७ ॥ अथैनामेव विवरीषुः सर्षपनालदृष्टान्तं तावदाह
सासवणाले छंदण, गुरु सव्वं भुंज एतरे कोवो। खामणमणुवसमंते, गणिं ठवेत्तऽण्णहिँ परिण्णा ॥ ४९८८ ॥ पुच्छंतमणक्खाए, सोचऽण्णतों गंतु कत्थ से सरीरं ।
10 गुरु पुन्ध कहितऽदातण, पडियरणं दंतभंजणता ॥ ४९८९ ॥ __ इह प्रथमं कथानकम्--एगेण साहुणा सासवभजिया सुसंभिया लद्धा, तत्थ से अतीव गेही । आयरियस्स य आलोइयं । पडिदंसिए निमंतिए य आयरिएणं सव्वा वि समुद्दिट्ठा । इतरो पदोसमावण्णो । आयरिएणं लक्खियं, 'मिच्छामि दुक्कडं' कयं तहावि न उवसमइ, भणइ य-तुज्झ दंते भंजामि । गुरुणा चिंतियं-'मा असमाहिमरणेण मारिस्सइ' ति गणे 15 अन्नं गणहरं ठवेत्ता अन्नं गणं गंतूण भत्तपच्चक्खाणं कयं । समाहीए कालगया । इयरो गवेसमाणो सज्झतिए पुच्छइ–कत्थ आयरिया ? । तेहिं न अक्खायं । सो अन्नतो सोचा तत्थ गंतुं पुच्छइ-कहिं आयरिया ? । ते भणंति-समाहीए कालगया । पुणो पुच्छइकहिं सरीरगं परिट्ठवियं ? । आयरिएहि य पुव्वं भणियं-मा तस्स पावस्स मम सरीरपरिट्ठावणियाभूमिं कहेज्जाह, मा आगट्ठि-विगठिं करेमाणो उड्डाहं काहिइ । तेहिं अकहिए 20 अन्नतो सोउं तत्थ गंतुं उवट्ठियाओ गोलोवलं कड्डिऊण दंते भंजतो भणइ-एतेहिं तुमे सासवनालं खइयं । तं साइहिं पडियरंतेहिं दिटुं॥
अथाक्षरगमनिका—सर्षपनालविषयं 'छन्दनं' निमन्त्रणं गुरोः कृतम् । गुरुणा च सर्व भुक्तम् । इतरस्य कोपः । गुरुणा क्षामणे कृतेऽपि स नोपशान्तः । ततोऽनुपशान्ते तस्मिन् 'गणिनम्' आचार्य स्थापयित्वा अन्यस्मिन् गच्छे 'परिज्ञा' भक्तप्रत्याख्यानमङ्गीकृतम् । तस्य च 25 शिष्याधमस्य 'गुरवः कुत्र गताः ?' इति पृच्छतोऽपि सज्झिलकसाधुभिर्नाख्यातम् । ततोऽन्यतः श्रुत्वा तत्र गत्वा 'कुत्र तेषां शरीरम् ?' इति पृच्छा कृता । गुरुभिश्च पूर्वमेव तदीयो वृतान्तः कथित आसीत् । “दायण" ति अकारप्रश्लेषात् ततस्तैराचार्यशरीरपरिष्ठापनाभूमिर्न दर्शिता । स चान्यतः श्रुत्वा गतो दन्तमञ्जनं कृतवान् । साधुभिश्च गुपिलस्थाने स्थितैः प्रतिचरणं कृतमिति ॥ ४९८८ ॥ ४९८९ ॥ अथ मुखानन्तकदृष्टान्तमाह
30 मुहणंतगस्स गहणे, एमेव य गंतु णिसि गलग्गहणं ।
सम्मूढेणियरेण वि, गलए गहितो मता दो वि ॥ ४९९० ॥ १ 'एषः' एतदृष्टान्तोक्तः स्वर का ॥ २°दाइत, प° भा. मो० ३० ताटी० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org