________________
भाष्यगाथाः ५८५२-६० ]
पञ्चम उद्देशः ।
निक्खणण फुट्टपत्थर, मा मे रयणे हर पलावो ॥ ५८५७ ॥ घेत्तूण णिसि पलायण, अडवी मडदेहभावितं तिसितो । पिविउ रयणाण भागी, जातो सयणं समागम्म ।। ५८५८ ।।
जहा एगो वणिओ कहिंचि जलपहेण कहिंचि थलपहेण महता किलेसेण सतसहस्समोल्लाई पंच रयणाई उवज्जिणित्ता परदेसे पच्छा सदेसं पत्थितो । तत्थ य अंतरा पच्चंतविसए एगा अडवी सबर- पुलिंद - चोरा किन्ना । सो चिंतेति - कहम विग्घेण निःथरिज्जामि ? ति । ते रयणे एक्कम्मि विजणे पदेसे निक्खणति, अन्ने फुट्टपत्थरे घेत्तुं उम्मत्तगवेसं करेति, चोराकुलं च अडविं पवज्जइ, तक्करे एज्जमाणे पासित्ता भणेति - अहं सागरदत्तो नाम रयणवाणिओ, मा मे दुक्कह, मा मे रयणे हरीहह । सो पलवंतो चोरेहिं गहितो पुच्छितो — कतरे ते रयणा ? । सो फुट्टपत्थरे दंसेति । चोरेहिं नातं - केणावि एयस्स रयणा हरिता तेण उम्मत्तगो जातो । मुक्को य । एवं तेण 10 तण-पत्त- पुप्फ-फल-कंद-मूलाहारेण सा अडवी पंथो य आगम-गर्म करेंतेण जाहे भाविता ताहे ते रयणे निसाए घेत्तुं अडविं पवन्नो । जाहे अडवीए बहुमज्झदेसभागं गतो ताहे तव्हाए पारउभमाणो एगम्मि सिलातलकुंडे गवयादिमडयदेह भावितं विवन्न-गंध-रसं उदगं दहुं चिंतेतिजति एयं नातियामि तो मे रयणोवज्जणं सबं निरत्ययं कामभोगाण य अणाभागी भवामि । तं पिता अडवं निच्छिण्णो, सयण-धण - कामभोगाण य सबेसिं आभागी जाओ || अक्षरगमनिका — कस्यापि वणिजो जल-स्थलपथयो रत्नानामुपार्जनं कृत्वा 'प्रत्यन्तविषये ऽटव्यां बहवः स्तेनाः सन्ति' इति कृत्वा रत्नानां कचित् प्रदेशे निखननं स्फुटितपस्तराणां च ग्रहणम् । ' मा मदीयानि रत्नानि हरत' इति प्रलापेन च भावयित्वा निशि रात्रौ रत्नानि गृहीत्वा पलायनम् । अटव्यां तृषितो मृतदेहभावितं जलं पीत्वा स्वजनवर्गं समागम्य रत्नानामाभागी जातः || ५८५७ ।। ५८५८ ॥ एष दृष्टान्तः, अयमर्थोपनयः -
15
१५४५
वणियत्थाणी साहू, रतणत्थाणी बता तु पंचेव ।
उदयसरिसं च तं तमादितुं रक्खते ताणि ।। ५८५९ ।।
वणवस्थानीयाः साधवः, रत्नस्थानीयानि पञ्च महाव्रतानि, तुशब्दस्यानुक्तसमुच्चयार्थत्वात् तस्कर स्थानीया उपसर्गाः अटवीस्थानीया द्रव्यापदादय इत्यपि द्रष्टव्यम्, मृतोदकसदृशं वान्तम्, तत् कारणे आपिबन् 'तानि' महाव्रतान्यात्मानं च रक्षति ॥ ५८५९ ॥
Jain Education International
१ 'ति । तस्याप्यसति तदेवोपादते । अथवा स्वलिङ्गेनालभ्यमाने "लिंगेण" त्ति परलिङ्गेन 'निशि' रात्रा' कां० ॥
20
कथं पुनरारापिबेद् ? इत्याह
दिरात अण्ण गिण्हति असति तुरंते व सत्यें तं चैव । णिसि लिंगेणऽण्णं वा, तं चैव सुगंधदव्यं वा ॥ ५८६० ॥ अध्वशीर्षके मनोज्ञं भुक्तं परं वान्तं ततो दिवा रात्रौ वाऽन्यद् गृह्णाति । अलभ्यमाने वा 'निशि' रात्रावन्यलिङ्गेनान्यद् गृह्णाति । तस्याप्यभावे सार्थे वा त्वरमाणे 'तदेव' वान्तं गृहीत्वा 30 चातुर्जातकादिना सुगन्धिद्रव्येण वासयित्वा भुङ्क्ते, न कश्चिद् दोषः || ५८६० ॥
॥ उद्गारप्रकृतं समाप्तम् ॥
For Private & Personal Use Only
25
www.jainelibrary.org