________________
भाष्यगाथाः ५७६०-६६ ]
पञ्चम उद्देशः ।
षिकावश्यकवेलायाम् । एवं चतुरो वारानेकैकस्मिन् दिने नोयते ॥ ५७६२ ॥ तच्चाधिकरण प्रभाते प्रतिक्रान्तानां स्वाध्यायेऽप्रस्थापिते एवमादौ कारणे उत्पद्येत - दुप्पडिले हियमादिसु, चोदिऍ सम्मं तु अपडिवर्जते ।
न वि पट्टवेंति उवसम, कालों ण सुद्धो जियं वा सिं ॥ ५७६३ ॥
दुष्प्रत्युपेक्षितं कुर्वन् आदिशब्दाद् अप्रत्युपेक्षमाणोऽसामाचार्या वा प्रत्युपेक्षमाणो नोदितः 5 सम्यग् यदि न प्रतिपद्यते ततोऽधिकरणं भवेत् । उत्पन्ने चाधिकरणे यदि खाध्यायेऽप्रस्थापिते स्वयमेवोपशान्तस्ततो लष्टम् । अथ नोपशान्तस्ततो यः प्रस्थापनार्थमुपतिष्ठते स वारणीयः, यथा — तिष्ठतु तावद् यावत् सर्वेऽपि मिलिताः । तत आगतेषु सर्वेषु सूरयो ब्रुवते - आर्य ! उपशाम्य, इमे साधवः खाध्यायं न प्रस्थापयन्ति । स वष्टोत्तरं प्रयच्छति -- अवश्यं कालो न शुद्धः परिजितं वा एषां साधूनां सूत्रश्रुतं ततो न प्रस्थापयन्ति । एवं भणतो मासगुरु | साधवश्च 10 सर्वेऽपि स्थापयन्ति खाध्यायं च कुर्वन्ति ॥ ५७६३ ॥
-
काले प्रतिक्रान्ते भिक्षावेलायां जातायामिदमाचार्या भणन्ति -
१५१९
णोतरणें अभत्तट्ठी, ण व वेला अभुंजणे ण जिण्णं सिं । ण पडिकमंति उवसम, णिरतीयारा णु पच्चाह ।। ५७६४ ॥
आर्य ! साधवस्त्वदीयेनानुपशमनेन भिक्षां नावतरन्ति । स प्राह - नूनमभक्तार्थिनो न वा 15 भिक्षावेला । एवमुक्ते सर्वेऽप्यवतरन्ति । तस्यानुपशान्तस्य द्वितीयं मासगुरु । भिक्षानिवृत्तेषु साधुषु गुरवो भणन्ति - आर्य ! साधवो न भुञ्जते । स प्राह - नूनं साधूनां न जीर्णम् । एवमुक्ते सर्वेऽपि समुद्दिशन्ति । तस्य पुनस्तृतीयं मासगुरु । भूयोऽपि प्रतिक्रमणवेलायां भणन्तिआर्य ! साधवो न प्रतिक्रामन्ति, उपशमं कुरु । स वष्टोत्तरं प्रत्याह – 'नुः' इति वितर्के, सम्भावयाम्यहम् — निरतीचाराः श्रमणास्तेन न प्रतिक्रामन्ति । एवमुक्ते सर्वेऽपि प्रतिक्रामन्ति | 20 तस्य पुनश्चतुर्गुरुकम् । एवं प्रभातकाले अधिकरणे उत्पन्ने विधिरुक्तः ॥ ५७६४ ॥ अन्नम्म विकालम्मि, पढंत हिंडत मंडली वासे ।
तिन्नि व दोन्नि व मासा, होंति पडिक्कतें गुरुगा उ ।। ५७६५ ।।
अथान्यस्मिन् कालेऽधिकरणमुत्पन्नम् । कदा ? इत्याह- 'पठतां ' हीना ऽधिकादिपठने भिक्षां हिण्डमानानां मण्डल्यां वा समुद्दिशतामावश्यके वो । तत्र यदि द्वितीयवेलायामधिकर- 25 णमुत्पन्नं तदा चतुर्थवेलायामनुपशान्तस्य त्रयो गुरुमासाः, तृतीयवेलायामुत्पन्नेऽनुपशान्तस्य गुरुमासौ, एवं विभाषा कर्तव्या । अथ 'प्रतिक्रान्ते' प्रतिक्रमणे कृतेऽपि नोपशान्तस्ततश्चतुर्गुरुकाः ॥ ५७६५ ॥
एवं दिवसे दिवसे, चाउकालं तु सारणा तस्स ।
जति वारेंण सारेती, गुरुगो गुरुगो तती वारे ।। ५७६६ ॥ एवमनुपशान्तस्य दिवसे दिवसे 'चतुष्कालं' स्वाध्यायप्रस्थापनादि समयरूपं तस्य सारणा १ प्राभातिक प्रतिक्रमणानन्तरं प्रतिलेखनाकाले दुष्प्रत्यु' कां० ॥ २ वा तदा त्रयो वा वा मासा भवन्ति, गुरुमासा इत्यर्थः । तत्र यदि कां० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
30
www.jainelibrary.org