Page Text
________________
भाष्यगाथाः ५६३९-४६ ]
चतुर्थ उद्देशः ।
१४९३
कादयः प्रतिपक्षास्तेषु गमनं कर्तव्यम् । अत्र पञ्चभिः पदैर्द्वात्रिंशद् भङ्गाः-1 - एकाङ्गिकः स्थिरोऽपरिशाटी सालम्बो निर्भय इत्यादि । एषु प्रथमो भङ्गः शुद्धः शेषा अशुद्धाः, तेष्वपि बहुगुणतरेषु गमनं यतना च कर्तव्या । सण्डेवका अपि सङ्क्रमभेद एव, अत आह— तज्जातकाः 'इतरे वा' अतज्जातकाः सण्डेयका भवेयुः । तत्रैव जातास्तज्जाताः शिलादयः, अन्यतः स्थानादानीय स्थापिता अतज्जाताः इट्टालकादयः । तेष्वपि चला ऽचलाऽऽक्रान्ता ऽना- 5 कान्तादयो भेदाः कर्तव्याः || ५६४२ ॥ उक्तः सङ्गमः । अथ स्थलमाह -
नदिकोप्पर वरणेण व, थलमुदयं गोथलं तु तं चउहा ।
उवलजल वालुगजलं, सुद्धमही पंकमुदगं च ॥ ५६४३ ॥
नद्या आकुण्टितकूर्पराकारं वलनं नदीकूर्परमुच्यते । जलोपरि कपाटानि मुक्त्वा पालिबन्धः क्रियते स वरण उच्यते । एताभ्यां यदुदकं परिहृत्य गम्यते तत् स्थलं द्रष्टव्यम् । अथ नोस्थलं 10 तत् चतुर्विधम् – 'उपलजलम्' अधः पाषाणा उपरि जलं १ ' वालुकाजलम्' अधो वालुका उपरि पानीयं २ 'शुद्धोदकं' अधः शुद्धा मही उपरि जलं ३ 'पङ्कोदकं' अधः कर्दम उपरि जलम् ४ ॥ ५६४३ ॥ पङ्कोदकस्य चामूनि विधानानि— लत्तपय खुलए, तहऽद्धजंघाऍ जाणुउवरिं च । लेवे य लेववरिं, अकंतादी उ संजोगा ।। ५६४४ ॥
यावन्मात्रमलक्तकेन पादो रज्यते तावन्मात्रो यत्र पथि कर्दमः सं लत्तकपथः । खुलकमात्रः- पादघुण्टकप्रमाणः । अर्द्धजङ्घामात्रः - जङ्घार्द्धं यावद् भवति । 'जानूपरि' जानुमात्रं यावद् भवति । 'लेपः' नाभिप्रमाणः । तत ऊर्द्ध सर्वोऽपि लेपोपरि । एते सर्वेऽपि कर्दमप्रकाराः । चतुर्विधे नोस्थले कर्दमे चाक्रान्ता ऽनाक्रान्त-समय- निर्भयादयः संयोगा यथासम्भवं वक्तव्याः । अमुना दोषेण युक्तः पन्थाः परिहर्तव्यः ॥ ५६४४ ॥
1
जो वि य होतऽकंतो, हरियादि-तसेहिं चैव परिहीणो ।
तेण वि तु न गंतव्वं, जत्थ अवाया इमे होंति ॥ ५६४५ ॥ योऽपि च पन्थाः ' आक्रान्तः' दरमलितो हरितादिभिस्त्रसैश्च परिहीनो भवति तेनापि न गन्तव्यम् । यत्र अमी अपाया भवन्ति ।। ५६४५ ॥
१ “थले णाम परिरऍणं गम्मइ, जहा कोप्परादीणं । गोथलं पाणियं तं चउन्त्रिदं” इति विशेषचूर्णौ ॥ २ खलुए मो० ० । खुलुए भा० । एवमग्रेऽपि सर्वत्र ॥ ३ खलुक° मो० ले० । खुलुक भा० । एवमप्रेऽपि सर्वत्र ॥ ४ तानेवाह इत्यवतरणं कां० ॥
For Private & Personal Use Only
15
गिरिनदि पुण्णा वाला ऽहि-कंटगा दूरपारमावत्ता ।
चिक्खल्ल कल्लुगाणि य, गारा सेवाल उबला य ।। ५६४६ ॥
यत्र पथि गिरिनदी 'पूर्णा' तीव्रवेगा वहति, मकरादयो व्याला अयो वा यत्र जलमध्ये भवन्ति, कण्टका वा पूरेणानीताः, दूरपारम् आवर्तबहुलं वा जलं भवेत्, चिक्खल्लो वा नदीषु तादृशो यत्र पादो निमज्जति, 'कल्लुका:' गाथायां नपुंसकत्वं प्राकृतत्वात् पाषाणेषु द्वीन्द्रियः जातिविशेषा भवन्ति ते पादौ छेदयन्ति, 'गारा' पाषाणशृङ्गिकाः, 'सेवाल : ' प्रसिद्धः, 30
Jain Education International
20
25
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002514 |
| Book Title | Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | Bhadrabahuswami |
| Author | Chaturvijay, Punyavijay |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 340 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 19 MB |