________________
10
भाष्यगाथाः ५६२१-३०] चतुर्थ उद्देशः ।
१४८९ वणाइकहालद्धिजुत्तो साहू कहेउमारद्धो । तेण कहिंतेण अक्खित्तो नावियं सन्नेइ-सणियं कड्डेहि जेण एस साहू चिरं कहेइ । साहूण कारणे सणियं गच्छंताणं जत्तिया आवल्लखेवा तत्तिया चउलहुँ । उत्तिण्णेण रन्ना अंतेउरे कहियं, जहा-सुंदराओ कहाओ तरङ्गवत्याद्याः कथयन्ति साधवः । अंतेउरियाणं कोउगं जायं । रायाणं विण्णवेंति-जइ ते साहुणो इहमाणिज्जिज्ज तो अम्हे वि सुणेज्जामो । रन्ना गवेसित्ता पवेसिया साहुणो अंतेउरे ॥५६२५॥ तत्र च प्रविष्टानामते दोषाः
सुत्त-ऽत्थे पलिमंथो, णेगा दोसा य णिवघरपवेसे ।
सइकरण कोउएण व, भुत्ता-ऽभुत्ताण गमणादी ॥५६२६ ॥ सूत्रा-ऽर्थयोः परिमन्थः, स्मृतिकरणेन कौतुकेन च भुक्ता-ऽभुक्तानां प्रतिगमनादयोऽनेके दोषा नृपगृहप्रवेशे भवन्ति ।। ५६२६ ॥ एते अनुकम्पायां दोषा उक्ताः । अथ प्रत्यनीकतायां दोषानाह
बुब्मण सिंचण बोलण, कंबल-सबला य घाडितिनिमित्तं ।
अणुसट्ठा कालगता, णागकुमारेसु उववण्णा ॥ ५६२७ ॥ वाहनं सेचनं बोलनं वा प्रत्यनीकेन साधूनां क्रियते तत्र सामान्येन दृष्टान्तोऽयम्-मथुरायां भण्डीरयक्षयात्रायां कम्बल-शवलौ वृषभौ घाटिकेन-मित्रेण जिनदासस्यानापृच्छया वाहितो,15 तन्निमित्तं सञ्जातवैराग्यौ श्रावकेणानुशिष्टौ भक्तं प्रत्याख्याय कालगतौ नागकुमारेषूपपन्नौ ॥ ५६२७ ॥ ततस्ताभ्यां किं कृतम् ? इत्याह
वीरवरस्स भगवतो, नावारूढस्स कासि उवसग्गं । [आव.नि.४७१]
मिच्छदिहि परद्धो, कंबल-सबलेहिं तारिओ भगवं ॥ ५६२८ ॥ वीरवरस्य भगवतो नावारूढस्य सुदाढो नागकुमार उपसर्गमकार्षीत् । तेन मिथ्यादृष्टिना 30 प्रारब्धो जले बोलयितुं कम्बल-शबलाभ्यां मोचितो भगवान् । कथानकमावश्यकादवधारणीयम् ( आव० नियु० गा० ४६९-७१ हारि० टीका पत्र १९९-१)। एवं नावारूढस्य साधो|लनादिकं सम्भवतीति ॥ ५६२८ ॥ अथ वाहनादिपदानि व्याचष्टे
सीसगता वि ण दुक्खं, करेह मझं ति एवमवि वोतुं । जा छुम्भंतु समुद्दे, मुंचति णावं विलग्गेसु ॥ ५६२९ ॥
23 'सिद्धार्थका इव शिरसि गता अपि मम दुःखं न कुरुथ' एवमप्युक्त्वा कश्चित् प्रत्यनीको यदा साधवो नावं विलग्नास्तदा नावं नदीमुखेषु मुञ्चति येन समुद्रे प्रक्षिप्यन्ते, तत्र पतिताः क्लिश्यन्तां म्रियन्तां चेति कृत्वा ॥ ५६२९ ॥ गतं वाहनम् । अथ सेचनं बोलनं चाह
सिंचति ते उवहिं वा, ते चेव जले छुभेज उवधि वा।
मरणोवधिनिष्फनं, अणेसिग तणादि तरपणं ॥ ५६३०॥ 30 नाविकोऽन्यो वा प्रत्यनीकस्तान साधूनुपधि वा सिञ्चति, तानेव साधूनुपधि वा जले प्रशिपेत् , बोलयेदित्यर्थः । तत्र चात्मविराधनायां मरणनिप्पन्नम् , उपधिनाशे उपधिनिष्पन्नम् । १°हुगा । उत्ति डे० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org