________________
१४४८ सनियुक्ति-लघुभाष्य-वृत्तिके बृहत्कल्पसूत्रे [गणान्तप्रकृते सूत्रम् २३ तत उपधेरुपधातो न भवति, न प्रायश्चित्तम् । 'अविगीतस्य' अगीतार्थस्यापि येन जघन्यत ओघनियुक्तिः श्रुता तस्यापि 'एवमेव' अप्रतिबध्यमानस्य नोपधिरुपहन्यते ॥ ५४५९॥
गीयाण विमिस्साण व, दुण्ह वयंताण वइयमाईसु ।
पडिबझंताणं पि हु, उवहि ण हम्मे ण वाऽऽरुवणा ॥ ५४६० ॥ 5 'द्वयोः' गीतार्थयोर्गीतार्थविमिश्रयोर्वा ब्रेजतोजिकादिषु प्रतिबध्यमानयोरप्युपधिोंपहन्यते,
न वा 'आरोपणा' प्रायश्चित्तं भवति । एवमेकोऽनेके वा विधिना समागता यत्प्रभृति गणाद् निर्गतास्तत आरभ्यालोचनां ददति ॥ ५४६० ॥ अथ त्रिविधोपधिमार्गणामाह
__ आगंतुमहागडयं, वत्थव्वअहाकडस्स असईए ।
मेलिंति मज्झिमेहि, मा गारवकारणमगीए ॥ ५४६१ ॥ 10 तस्य गीतार्थस्यागीतार्थस्य वा त्रिविध उपधिर्भवेत् । तद्यथा-~-यथाकृतोऽल्पपरिकर्मा सपरिकर्मा च । वास्तव्यानामप्येवमेव त्रिविध उपधिर्भवति । तत्र यथाकृतो यथाकृतेन सह मील्यते, अल्पपरिकर्मा अल्पपरिकर्मणा, सपरिकर्मा सपरिकर्मणा । अथ वास्तव्यानां यथाकृतो नास्ति तत आगन्तुकस्य यथाकृतं वास्तव्यमध्यमैः-अल्पपरिकर्मभिः सह मीलयन्ति । किं कारणम् ? इति चेद् अत आह-मा सोऽमीलितः सन्नगीतार्थस्य 'मदीय उपधिरुत्तमसम्भोगिकोऽतोऽह16मेव सुन्दरः' इत्येवं गौरवकारणं भवेदिति ॥ ५४६१ ॥
गीयत्थें ण मेलिजइ, जो पुण गीओ वि गारवं कुणइ।
तस्सुवही मेलिज्जइ, अहिकरण अपच्चओ इहरा ॥ ५४६२ ॥ गीतार्थों यदि अगौरवी ततस्तदीयो यथाकृतः प्रतिग्रहो वास्तव्ययथाकृताभावेऽल्पपरिकर्मभिः सह न मील्यते किन्तु उत्तमसम्भोगिकः क्रियते । यस्तु गीतार्थोऽपि गौरवं करोति तस्य यथा20 कृतो वास्तव्याल्पपरिकर्मभिः सह मील्यते । किं कारणम् ? इति चेद् अत आह- "इहर" त्ति यदि यथाकृतपरिभोगेन परिभुज्यते तदा केनाप्यजानता अल्पपरिकर्मणा समं मेलितं दृष्ट्या स गीतार्थः 'अधिकरणम्' असङ्खडं कुर्यात् , किमर्थ मदीय उत्कृष्टोपधिरशुद्धेन सह मीलितः ? इति । अप्रत्ययो वा शैक्षाणां भवेत् , अयमेतेषां सकाशादुद्यततरविहारी येनोपधिमुत्कृष्टपरिभोगेन परिभुङ्क्ते, एते तु हीनतरा इति ॥ ५४६२ ॥
__ एवं खलु संविग्गे, संविग्गे संकम करेमाणे ।
___ संविग्गमसंविग्गे, असंविग्गे यावि संविग्गे ॥ ५४६३ ॥ एवं खलु संविमस्य संविमेषु समं कुर्वाणस्य विधिरुक्तः । अथ संविग्नस्यासं विमेषु सङ्कामतोऽसंविमस्य वा संविभेषु सङ्क्रामतो विधिरुच्यते ॥ ५४६३ ॥
तत्र संविमस्यासंविमसङ्क्रमणे तावदिमे दोषाः30
सीहगुहं वग्घगुह, उदहिं व पलित्तगं व जो पविसे ।
असिवं ओमोयरियं, धुवं सें अप्पा परिचत्तो ॥ ५४६४ ॥ १ एवमेकाकिनो विधिरुक्तः । अथ द्वयोर्जनयोविधिगाह इत्यवतरणं कां० ॥ २ 'बजतोः' संविग्नं गणं समागच्छतोबजि कां० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org