________________
१२४९
10
भाष्यगाथाः १६२१-३०] तृतीय उद्देशः । भवति :-मन्यु:-क्रोधस्तत्प्रहरणाः-तदायुधा एव ऋषयः, ततस्तेषां ह्रियमाणमिह-परलोकयोः सुतरामहितं भवति ॥ ४६२५ ॥ एवमप्युक्तो यदि न दद्यात् ततः
खंते व भूणए वा, भोइग-जामाउगे असइ साहे।
सिम्मि जं कुणइ सो, मग्गण दाणं व ववहारे ॥ ४६२६ ॥ "खंते" ति पिता तेन गृहीते पुत्रस्य निवेद्यते । भ्रूणकः-पुत्रस्तेन गृहीते पिता प्रज्ञाप्यते ।। यद्वा या तस्य · 'भोजिका' भार्या यो वा जामाता ताभ्यामसौ भाणयितव्यः । “असइ साहे" त्ति सर्वथाऽपि यदि न ददाति तदा महत्तरादीनां निवेद्यते । तस्य 'शिष्टे' कथिते यदसौ महत्तरादिः करोति तत् प्रमाणम् । एवं प्रणष्टस्य संस्तारकस्य मार्गणम् । एवमप्यलभ्यमाने प्रान्तस्य संस्तारकखामिनः “दाणं" ति वेतनं दीयते, व्यवहारो वा करणं प्रविश्य कर्तव्य इति सङ्घहगाथासमासार्थः ॥ ४६२६ ॥ अथैनामेव विवृणोति
__ भूणगगहिए खंतं, भणाइ खंतगहिते य से पुतं ।
असति ति न देमाणे, कुणति दवावेति व न वा उ ॥४६२७ ॥ भ्रूणकेन गृहीतं 'खन्तं' पितरं 'भणति' प्रज्ञापयति । खन्तेन तु गृहीते "से" तस्य पुत्रं भणति । उपलक्षणमिदम् , तेन भोजिकादिनाऽपि भाणयति । "असइ" ति एतद् ग्रहणपदम् अतो व्याचष्टे-"न देमाणे" त्ति एवमप्यददाने भोजिकादेर्निवेद्यते । ततो यदसौ बन्धन-15 रोधनादि करोति दापयति वा न वा तत् प्रमाणम् ॥ ४६२७॥
भोइय उत्तरउत्तर, नेयव्वं जाव पच्छिमो राया।
दाणं विसजणं वा, दिहमदिढे इमं होइ ॥ ४६२८ ॥ प्रथमं भोगिकस्य निवेद्यते । यद्यसौ न दापयति ततो यस्तत्र देशारक्षकः स ज्ञाप्यते । एवमुत्तरोत्तरं तावद नेतव्यम् यावदपश्चिमो राजा । ततो "दाणं" ति भोजिकादयश्चौरसकाशाद 20 गृहीत्वा साधूनां संस्तारकं दद्युः । “विसजणं व" ति यद्वा ते भोगिकादयो भणेयुः-गच्छत यूयम्, वयं संस्तारकं संस्तारकखामिनः समर्पयिष्याम इति । एष विधिदृष्टे संस्तारकस्तेनके मन्तव्यः । अदृष्टे 'इदं' वक्ष्यमाणं भवति ॥ ४६२८ ॥ अथैनामेव गाथां व्याचष्टे
खंताइसिट्टऽदिते, महतर किच्चकर भोइए वा वि ।
देसारक्खियऽमच्चे, करण निवे मा गुरू दंडो॥ ४६२९ ॥ "खंत" त्ति पिता तदादीनामनन्तरोक्तनीत्या शिष्टे-कथितेऽप्यददाने 'महत्तरस्य' ग्रामप्रधानपुरुषस्य कथयन्ति । 'कृत्यकरः' ग्रामकृत्ये नियुक्तः 'भोगिकः' ग्रामखामी तयोर्वा कथयन्ति । 'देशारक्षकः' महाबलाधिकृतः 'अमात्यः' राजमन्त्री तयोर्वा यथाक्रमं निवेद्यते । तथाऽप्यददाने करणेऽपि निवेदयन्ति । नृपस्य तु न निवेद्यते, 'गुरुः' गरीयान् सर्वस्वहरणादिको दण्डो भवेदिति कृत्वा ॥ ४६२९ ॥
30 एए उ दवावेंती, अहव भणेजा स कस्स दायव्यो ।
अमुगस्स त्ति य भणिए, वचह तस्सऽप्पिणिस्सामो ॥ ४६३०॥ १°म्मि य जं कुणई, सो मग्गण दाण ववहारे ताभा० विना ॥
25
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org