________________
भाप्यगाथाः ४६०६-१३ 1
१२४५
नानात्वमत्र.मत्तव्यम् ॥ ४६०९ ॥ सूत्रम्
नो कप्पड़ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा सागारियसंतियं सेज्जासंथारयं आयाए अविकरणं कद्दु संपव.
इत्तए २३ ॥ अस्य सम्बन्धमाह
संथारगअहिगारो, अहंवा पडिहारिगा उ सागारी ।
नीहारिमो अणीहारिमो य इति एस संबंधो ॥ ४६१० ॥ संस्तारकस्याधिकारोऽयमनुवर्त्तते, तत इदमपि संस्तारकसूत्रमारभ्यते । अथवा पूर्वसूत्रे प्रातिहारिकः संस्तारक उक्तः, अत्र तु सागारिकसत्कोऽभिधीयते । यद्वा निहारिमो अनिर्हारि-10 मश्चेति द्विधा संस्तारकः । तत्र निर्हरणम्-अन्यत्र नयनं तेन निवृत्तो निर्दारिमः, अन्यत्र नीत्वा प्रत्यर्पणीय इत्यर्थः । तद्विपरीतोऽनिर्झरिमः । तत्र निर्दारिम उक्तः, इह पुनरनिहींरिम उच्यते । एष सम्बन्धः ॥ ४६१० ॥ ___ अथ सूत्रस्य व्याख्या-नो कल्पते निर्ग्रन्थानां वा निम्रन्थीनां वा सागारिकः-शय्यातरस्तस्य सत्कं शय्यासंस्तारकम् 'आदाय' गृहीत्वा 'अविकरणं कृत्वा' अविकरणं नाम-यत् 16 साधुना करणं कृतम्-तृणानां प्रस्तरणं कम्बिकानां बन्धनं फलकस्य स्थापनम् , तद् अनपनीय 'सम्प्रव्रजितुं' विहर्तुमिति सूत्रार्थः ॥ अथ नियुक्त्या विस्तारयितुमाह
सागारिसंति विकरण, परिसाडिय अपरिसाडिए चेव ।
तम्मि वि सो चेव गमो, पच्छित्तुस्सग्ग-अववाए ॥ ४६११॥ सागारिकसत्कस्य संस्तारकस्य विकरणं कृत्वा गन्तव्यम् । स च परिशाटी अपरिशाटी 20 चेति द्विविधः । तत्रापि स एव प्रायश्चित्तोत्सर्गा-ऽपवादेषु गमो मन्तव्यः ।। ४६११ ॥ अविकरणे चेमे दोषाः
किड्ड तुअट्टण बाले, णयणे डहणे य होइ तह चेव ।
विकरण पासुद्धं वा, फलग तणेसुं तु साहरणं ॥ ४६१२ ॥ बालानां-कल्पस्थकानां क्रीडने त्वग्वर्त्तनेऽन्यत्र नयने दहने च दोषास्तथैव भवन्ति ततो 25 विकरणं कर्तव्यम् । कथम् ? इत्याह-फलकस्य पार्श्वतः स्थापनमूर्द्धकरणं वा, तृणेषु तु 'संहरणम्' एकत्र मीलनम् , तुशब्दात् कम्बिकासु बन्धनच्छोटनम् , एतद् विकरणम् ॥४६१२॥ इदमेव व्याख्याति
पुंजे वा पासे वा, उरि पुंजेसु विकरण तणेसु ।
फलगं जत्तो गहियं, वाघाए विकरणं कुजा ।। ४६१३ ॥ १०रियं सेजा भा० ॥ २°वण पडि° तामा० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
