________________
भाष्यगाथाः ४१२७-३५ ]
तृतीय उद्देशः ।
११२५
येन सा धर्षितुमारब्धा स लोकेन वा धिक्कारपुरस्सरं वारितः, स्वयं वा 'तां' संयतीं 'सुनेपथ्य' सुप्रावृतां हा सुदृष्टममीयां धर्मरहस्यम्' इति कृत्वोपशान्तः सन् सविस्मयः पश्चात् तां संयतीं क्षामयति ॥ ४१३१ ॥
णाभोग पमादेण व, असती पट्टस्स णिग्गया गहणे ।
विहिणिग्गतमाहच्च व, बाहाडितधाडणे गुरुगा ॥ ४१३२ ॥
सा कदाचिद् 'अनाभोगेन' अत्यन्त विस्मृत्या 'प्रमादेन वा' विकथा - निद्रादिप्रमत्ततया अवग्रहपट्टस्य वा अभावे एवमेव भिक्षार्थं निर्गता, एवम विधिनिर्गता केन चिद् धर्षिता, - विधिनिर्गता बा "आहच्च" कदाचित् प्रच्छन्नेऽवकाशे गृहीता ततो गुरूणां यतनया निवेदनीयम् । अथ सा कदाचिद् बाहाडिता ततो यस्तां घाटयति-निष्काशयतीत्यर्थः तस्य चतुर्गुरुकाः ॥ ४१३२ ॥ कुतः ? इत्याह
निजूढ पट्ठा सा,
इ एतेहि चैत्र कतमेतं ।
राय - गिहीहि सयं वा तं च पसासंति मा बितियं ॥ ४१३३ ॥
सा 'निर्यूढा' निष्काशिता सती साधूनामुपरि प्रद्वेषं यायात्, प्रद्विष्टा च भणति — एतैरेव श्रमणैरित्थं ममैतत् कृतमिति, ततो न परित्यक्तव्या । येन च धर्षिता तमनवस्थाप्रसङ्गवारणार्थ राज्ञा प्रशासयन्ति, गृहिभिर्वा शिक्षयन्ति । यदि प्रभवस्ततः स्वयमपि शासन्ते, ' मा द्वितीयं 15 वारमित्थं प्रवर्त्ततामयम्' इति कृत्वा ॥ ४१३३ ॥ अथ तस्याः सारण विधिमाहदुविहाणायमणाया, अगीय अण्णाय सणिमादीसु ।
सम्भावे सिं कहिते, सारिंती जा थणं पियती ॥ ४१३४ ॥
या बाहाडिता सा. द्विविधा - ज्ञाता अज्ञाता च, ज्ञातगर्भा अज्ञातगर्भा चेत्यर्थः । तत्र या अज्ञाता सा अगीतार्था यथा न जानन्ति तथा संज्ञी - श्रावकस्तदादिकुलेषु स्थाप्यते, तेषां संज्ञि - 20 प्रभृतीनां सद्भावः प्रथममेव कथयितव्यः कथिते च सद्भावे ते माता- पितृसमानतया तां तावत् 'सारयन्ति' प्राशुकेन प्रत्यवतारेण पालयन्ति यावत् तदीयं कल्पस्थभाण्डं स्तन्यं पिबति, स्तन्यपानान्न निवर्त्तत इत्यर्थः ॥ ४१३४ ॥
"
जत्थ उ जणेण णातं, उवस्सए चैव तत्थ ण य भिक्खं । किं सक्का छड्डेउं, बेंति अगीते असति सङ्के ॥ ४१३५ ।।
यत्र तु जनेन ज्ञातम् यथा -- एषा बाहाडिता, तत्रोपाश्रय एव स्थाप्यते, न श्रावकादिकुलेषु । न च सा भिक्षां हिण्डापयितव्या, किन्तु शेषसाध्वीभिः साधुभिर्वा तस्याः प्रायोग्यं भक्त पानमानीय दातव्यम् । यद्यगीतार्थ भणन्ति - किमेवमीदृश्याः सङ्ग्रहः क्रियते ? ; ततः सूरयो ब्रुवते - यदि नाम न सङ्गृह्यते ततः कथयत किं साम्प्रतमेषा शक्या परित्यक्तुम् ? । अथैवं प्रज्ञापिता अपि ते न प्रतिपद्यन्ते ततः श्राद्धान् प्रज्ञापयन्ति ॥ ४१३५ ॥ यथा—
30
दुरतिकमं खु विधियं, अवि य अकामा तवस्सिणी गहिता ।
१ दृष्टोऽमीषां धर्मः' इति भा० ॥ २
३ निच्छूढ मो० ताटी० ॥ ४ भणिज एते तामा० ॥
एतच्चिह्नान्तर्गतः पाठः भा० कां० एव वर्तते ।
Jain Education International
5
10
For Private & Personal Use Only
25
www.jainelibrary.org