________________
भाष्यगाथाः ४११७-२६] . तृतीय उद्देशः ।
११२३ वंशाअनर्तकी ४ 'कदलीस्तम्भः' प्रतीतः ५॥ ४१२१ ॥ तत्र योधदृष्टान्तमाह..... वणिओ पराजितो मारिओ व संखे अवम्मितो जोहो । . . . . .
सावरणे पडिपक्खो, भयं च कुरुते विवक्खस्स ॥४१२२ ॥ .. योधः 'सहये' सङ्ग्रामे अवर्मितः प्रविशन् व्रणितः पराजितो मारितो वा जायते । 'व्रणितो नाम' परैः प्रहारजर्जरीकृतः, 'पराजितः' पराभमः, 'मारितः' पञ्चत्वं प्रापितः । यस्तु सावरण-5 स्तस्य प्रतिपक्षो वक्तव्यः । किमुक्तं भवति ? –यः सन्नाहं पिना रणशिरसि प्रविशति स न प्रहारैर्जर्जरीभवति, न वा पराजीयते, न वा मरणमासादयति, प्रत्युत विपक्षस्य भयं कुरुते; एवमार्याऽपि यथोक्तोपकरणप्रावरणमन्तरेण भिक्षा प्रविष्टा तरुणैरुपद्रूयते, सुप्रावृता तु सर्वथैव तेषामगम्या भवति ॥ ४१२२ ॥ उक्तो योधदृष्टान्तः । सम्प्रति मुरुण्डजडदृष्टान्तं गाथाचतुष्टयेनाह--
10 विहवससा उ मुरुंडं, आपुच्छति पव्ययामऽहं कत्थ । पासंडे य परिक्खति, वेसग्गहणेण सो राया ॥ ४१२३ ॥ डोंबेहिं च धरिसणा, माउग्गामस्स होइ कुसुमपुरे । उब्भावणा पवयणे, णिवारणा पावकम्माणं ॥ ४१२४ ॥ उज्झसु चीरे सा यावि णिवपहे मुयति जे जहाबाहिं । उच्छूरिया णडी विव, दीसति कुप्पासगादीहिं॥ ४१२५ ॥ धिद्धिकतो य हाहकतो य लोएण तजितो मेंठो ।
ओलोयणहितेण य, णिवारितो रायसीहेण ॥ ४१२६ ॥ कुसुमपुरे नगरे मुरुण्डो राया । तस्स भगिणी विहवा । सा अन्नया रायं पुच्छइअहं पव्वइउकामा, तो आइसह कत्थ पव्वयामि ? ति । तओ राया पासंडीणं वेसग्गहणेण 20 परिक्खं करेइ । हस्थिमिठा संदिट्ठा, जहा—पासंडिमाउग्गामेसु हत्थिं सन्निज्जाह, भणिज्जाह य–पोत्तं मुयाहि, अन्नहा इमिणा हत्थिणा उवद्दवेस्सामि त्ति, एक्कम्मि य मुक्के मा ठाहिह, ताव गहगहावेह जाव सबे मुक्का । तओ एगेण मिंठेण चरियाए रायपहे तहा कयं जाव नग्गीभूया । रन्ना सबं दिढें । नवरं अज्जा विहीए पविट्ठा । रायपहोत्तिण्णाए हत्थी सन्निओमुयसु पुतं ति । तीए पढमं मुहपोत्तिया मुक्का, ततो निसिज्जा, एवं जाणि जाणि बाहिरिल्लाणि 25 चीवराणि ताणि ताणि पढमं मुयइ, जाव बहूहिं वि मुक्केहिं नडी विव कंचुकादीहिं सुप्पाउया दीसइ ताहे लोगेण अकंदो को-हा पाव! किमेवं महासइतवस्सिणि अभिहवेसि ? त्ति । रन्ना वि ओलोयणट्टिएण वारिओ, चिंतियं च-एस धम्मो सबन्नुदिट्टो । अन्नेण य बहुजणेण कया सासणस्स पसंसा ॥ __ अथाक्षरार्थः-विधवा खसा मुरुण्डं राजानमापृच्छति-कुत्राहं प्रव्रजामि ! इति । ततः 32 स राजा वेषग्रहणेन पाषण्डिनः परीक्षते । परीक्षार्थमेव च 'डोम्बेः' हस्तिमिण्ठैः कुसुमपुरे 'मातृग्रामस्य' पाषण्डिस्त्रीजनस्य धर्षणा भवति, वर्तमाननिर्देशस्तत्कालापेक्षया । तदानीं च प्रवचनस्य 'उद्भावना' प्रभावना समजनि । ये च पापकर्माणः संयतीरभिद्रवितुमिच्छन्ति तेषां, निवारणा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org