________________
5
कय कारियं व कीतं, जइ कप्पर घेप्पतू अजो ! ॥ ४०३४ ॥ 'आकरः' भिल्लपल्ल्यादिः' यत्रालावूनि प्राप्यन्ते, नद्यो यास्तुम्बकैस्तीर्यन्ते, 'कुंड नाम ' यत्र वनखण्डे तुम्बकानि जायन्ते, “वाहे तेणे य" त्ति व्याघपल्यां स्तेनपट्टयां वाऽलाबूनि लभ्यन्ते, “भिक्ख" त्ति ये भिक्षाचरा अलावुकानि गृहीत्वा भिक्षां पर्यटन्ति, "जंत" त्ति यन्त्रशालासु गुडादीनामुत्सेचनार्थमलाबूनि धार्यन्ते, एतेषु स्थानेषु "विहि" त्ति विधिना पात्र कं 10 ग्रहीतव्यम् । कः पुनर्विधिः ? इति चेद् उच्यते - तत्राकरादिषु गत्वाऽवभाषणे कृते दायकेन च पात्रके दर्शिते प्रष्टव्यम् – कस्यार्थमेतत् कृतम् । ततस्तेऽभिदध्युः - युष्माकमर्थाय कृतं कारितं क्रीतं वा, यदि कल्पते तत आर्य ! गृह्यताम् । एवमुक्ते सति गृह्णातीति सङ्ग्रह - गाथासमासार्थः ॥ ४०३४ ॥ अथैनामेव गाथाद्वयेन विवृणोति -
११०४
सनिर्युक्ति-लघुभाष्य-वृत्तिके बृहत्कल्पसूत्रे [ कृत्स्नाकृत्स्नप्रकृते सूत्रम् ८
एकादशी प्रतिमां पूरयित्वा वा श्रमणोपासको गृहं प्रत्यागतस्तदादेव पार्श्वे यथाकृतं पात्रं प्राप्यते । 'कुत्रिकाण्णव शेषेषु सिद्धपुत्रकादिषु द्वितीयम्' अल्पपरिकर्म प्राप्यते । अथवा आकरादिषु 'द्वे अपि' अल्पपरिकर्म- सपरिकर्मणी प्राप्येते ॥ ४०३३ ॥ तद्यथाआगर नई कुडंगे, चाहे तेणे य भिक्ख जंत विही ।
आगर पल्लीमाई, निचुदग नदी कुडंगमुस्सरणं ।
वाहे तेणे भिक्खे, जंते परिभोगऽसंसत्तं ॥ ४०३५ ॥
भट्ठाऍ कयमिणं, अनेसऽट्ठाऍ अहवण सअट्ठा ।
जो घेच्छति व तदट्ठा, एमेव य कीय- पामिच्चे ॥ ४०३६ ॥
आकरो नाम भिल्लपल्ली भिल्लकोट्टं वा, तत्र प्रायोऽलाबूनि प्रभूतानि प्राप्यन्ते । तथा नित्योदकाः-अगाधजला महानद्यो यत्र ग्रामादौ अलाबुभिस्तीर्यन्ते तत्र पात्राणि प्राप्यन्ते । 20 ‘कुडङ्गं' वृक्षगहनं तत्र तुम्बिकानाम् ' उत्सरणं' वापनं क्रियते, यद्वा तासामेव नदीनां कूलेषु ये वृक्षकुडङ्गास्तेषु तुम्बिका वाप्यन्ते । व्याघपल्यां स्तेनपल्यां च तुम्बकेषु काञ्जिक - पानीयादी न प्रक्षिप्यन्ते, तत्र कौलालभाजनाभावात् । भिक्षाचरा भिक्षार्थमलाबूनि गृह्णन्ति । यन्त्रशालादिषु च गुडोत्सेचनादिहेतोरला बूनि गृह्यन्ते । एतेष्वाकरादिषु यस्य प्रतिदिवसं परिभोगः क्रियमाणो विद्यते तत् पात्रकं जन्तुभिरसंसक्तं भवतीति कृत्वा ग्रहीतव्यम् ॥ ४०३५ ॥
15
25 पात्रे च दर्शिते कस्यार्थमेतत् कृतम् ? इति पृष्टो दाता ब्रूयात् - युष्माकमर्थाय कृतमिदं कारितं वा, अथवाऽन्येषां साधूनामर्थाय कृतम्, "अहवण" त्ति निपातोऽथवार्थे, 'स्वार्थम्' आत्मनोऽर्थाय कृतमिदमस्माभिः यद्वा य एव भिक्षाचरो ग्रहीष्यति तस्यार्थाय कृतमिदम् यावन्तिकमित्यर्थः । एवमेव च क्रीत-प्रामित्यादिकमपि वक्तव्यम् । यच्चात्रात्मार्थं कृतादिकं तत् कल्पते, आधाकर्मिकादिकं तु न कल्पते ॥ ४०३६|| गतमाकरद्वारम् । अथ चाउलद्वारमाहचाउल उण्होदग तुयरे कुसणें तहेव तक्के य ।
जं होइ भावियं तं कप्पति भइयव्वगं सेसं ॥ ४०३७ ॥
30
१ 'स्तस्य वा पा' भा० ॥ २ 'दिः, 'नयः' प्रतीताः, 'कुड' भा० ॥ ३ तुम्हाडा' ताभा० ॥ ४ घेप्पति ताभा० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org