________________
भाष्यगाथाः ३९१३-२०1 तृतीय उद्देशः ।
१०७५ भि ना भित्र व स्त्र प्र कृ त म् सूत्रम्
नो कप्प३ निग्गंथाण वा निग्गंधीण वा अभिन्नाई
वस्थाइं धारित्तए वा परिहरित्तए वा ८॥ नो कल्पते निर्मन्थानां वा निर्ग्रन्थीनां वा 'अभिन्नानि' अच्छिन्नानि वस्त्राणि धारयितुं वा परिहत वेति॥
अथ भाष्यम्अकसिण भिण्णमभिण्णं, व होज्ज भिण्णं तु अकसिणे भइतं ।
कसिणा-ऽकसिणे य तहा, भिन्नमभिन्ने य चउभंगो ॥ ३९१८ ।। यत् पूर्वसूत्रेऽकृत्स्नमुक्तं तद् भिन्नं वा स्याद् अभिन्नं वा । भिन्नमपि अकृल्ले 'भक्तं' विकल्पितम् , अकृत्यं वा कृत्स्नं वा भवतीत्यर्थः । अत एव कृत्स्ना-ऽकृत्स्नपदाभ्यां भिन्ना-ऽभिन्नपदाभ्यां च चतुर्भङ्गी । गाथायां पुंस्त्वनिर्देशः प्राकृतत्वात् । सा चेयम्-कृत्समभिन्नं 10 १ कृत्यं भिन्नं २ अकृत्स्नमभिन्नं ३ अकृत्स्नं भिन्नम् ४ । तत्राद्यभङ्गे कृत्मपदेन द्रव्य-क्षेत्राद्यविशिष्टं सामान्यतः कृत्मं गृहीतम् , अभिन्नपदेन तु सकलम् । आह च बृहद्भाष्यकृत
दव्वाईअविसिटें, कसिणग्गहणेण होइ गहियं तु ।
गहणेण अभिन्नस्स उ, सगलग्गहणं कयं होइ ॥ ___ एवं द्वितीयभङ्गे द्रव्य-क्षेत्रादिकृत्स्नमसकलं गृहीतम् । तृतीयभङ्गे तु क्षेत्र-काल-भावैरकृत्स्नं 25 परं सकलम् । चतुर्थभङ्गे क्षेत्रादिभिरकृत्स्नमसकलम् ॥ ३९१८ ॥ अत्र विधिमतिदिशन्नाह
तम्मि वि सो चेव गमो, उस्सग्ग-ऽववादतो जहा कसिणे ।
भिण्णग्गहणं तम्हा, असती य सयं पि भिंदिजा ॥ ३९१९ ॥ 'तस्मिन्नपि' अभिन्ने स एव उत्सर्गतोऽपवादतश्च ‘गमः' प्रकारो यथा कृत्स्ने भणितः । तथाहि-कृत्लवद् द्रव्या[द्य]भिन्नमपि चतुर्धा, तत्र द्रव्याभिन्नं गणनया प्रमाणतश्चातिरिक्तम् , 20 क्षेत्राभिन्नं यद् यस्मिन् क्षेत्रे महाय॑म् , कालाभिन्नं यद् यस्मिन् कालेऽर्चितम् , भावाभिन्नं तथैव वर्णयुतं मूल्ययुतं च; या च कृल्ने आरोपणा सैवाभिन्नेऽपि द्रष्टव्या, परमिदं चतुर्ख पि द्रव्यादिषु सकलमेव प्रतिपत्तव्यम् । यत एवं तस्माद् भिन्नस्य वस्त्रस्य ग्रहणं कर्तव्यम् । अथ भिन्नं न प्राप्यते ततः स्वयमपि भिन्द्यात् , यावता प्रमाणेनातिरिक्तं तावत् छित्त्वा प्रमाणयुक्तं कुर्यादिति भावः ॥ ३९१९ ॥ परः प्राह-यदि पूर्वसूत्रोक्त एव गम इहापि सूत्रे वक्तव्यः ततः- 25
पुणरुत्तदोसों एवं, पिट्ठस्स व पीसणं णिरत्थं तु ।
कारणमवेक्खति सुतं, दुविहपमाणं इहं सुत्ते ॥ ३९२० ॥ पुनरुक्तदोष एवं प्रामोति, एतच्च पुनर्भगनं पिष्टस्यैव पेषणं 'निरर्थकं' परिफल्गुप्रायमेव पश्यामः, अतो नेदं सूत्रमारम्भणीयमिति भावः । सूरिराह-सूत्रमिदं कारणमपेक्षते । कि
१ अस्य व्याख्या प्राग्वत् ॥ अथ भा०॥ २°तिभा भा० का• विना ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org