________________
माष्यगाथाः ३६९० - ९९ ]
- तृतीय उद्देशः ।
१०२७
काचिदार्यिका वसतेरन्तः स्थिता 'सुख विश्वस्ता' आत्मसुखेनापावृतशरीरा तिष्ठति, दरजिमिता वा - अर्धभुक्ता दरनिवसिता काचिदास्ते, अपावृतनिषण्णा वा काचित् प्रचलायते । ततः 'तस्मिन् ' संयतेऽकस्माद् 'अतिगतमात्रे' प्रविष्टमात्र एव ' दृष्टाऽहमनेनापावृता' इति 'शङ्किता' शङ्काकुला सती प्रपलायते, सहसैव नश्यतीत्यर्थः । प्रपलायिता च सती संक्षोभतः स्तब्धगात्रा सा भवेत् || ३६९५ ।। अथेदमेव व्याचष्टे -
वीरल्लसउणवित्तासियं जहा सउणिवंदयं वुण्णं ।
वच्चति णिरावयक्खं दिसि - विदिसाओ विभजतं ॥ ३६९६ ॥ - वीरल्लशकुनः - हुलायकः, तेन समागच्छता वित्रासितं सद् यथा शकुनिकानां - पक्षिणीनां वृन्दं “वुन्नं” विषण्णं सद् 'निरपेक्षं' पुत्रभाण्डाद्यपेक्षारहितं दिशो विदिशश्च 'विभज्यमानं' वियुज्यमानं ' व्रजति' सहसैव पलायते ॥ ३६९६ ॥ एप दृष्टान्तः, अयमर्थोपनयःतम्मिय अतिगतमिते, वित्तत्थाओ जहेव ता सउणी । गेहंति य संघाडि, रयहरणे यावि मग्गति ॥ ३६९७ ॥
'तस्मिन् ' संयतेऽतिगतमात्र एव यथैव ताः शकुनिकास्तथैव ता अपि संयत्यो वित्रस्ता भवन्ति । ततश्च काचिदपावृतगात्रा त्वरितं प्रावृणोति, अन्याः काश्चन सङ्घाटिका गृह्णन्ति, यास्तु संयतं सहसा समागतं दृष्ट्वा रंजोहरणं मुक्त्वा नष्टाः ताः पश्चात् सुस्थीभूताः सत्यो रजो - 15 हरणानि मार्गयन्तीति ॥ ३६९७ ॥ यच्च नोदकेनोक्तम् " प्राणातिपातादिकमसे वमानस्य कस्माच्चतुर्गुरुकं दीयते ?" ( गा० ३६९३ ) तदेतत् परिहरन्नाह -
छक्कायाण विराहण, पक्खुलणं खाणु कंटए विलिया ।
था य पेच्छिउं भावभेओं दोसा उ वीसत्थे ॥ ३६९८ ॥
ताः संयत्यः कुम्भकारशालादौ स्थिता भवेयुः, तत्र च निरपेक्षा नश्यन्त्यो मृत्तिकामर्दनेन 20 पृथिवीकायम्, उदककुम्भप्रलोटनेना कायम्, उल्मुकघट्टने नामिकायम्, “यत्राग्निस्तत्र नियमाद् वायुः” इति कृत्वा वायुकायम्, बीज- हरितमर्दनेन वनस्पतिम्, कुन्थु की टिकादिमर्दनेन सका च विराधयेयुः; एषा षट्कायविराधना, सा च तत्त्वतस्तेनैव साधुना कृता । प्रस्खलनं नामअधस्तादुपरि वा आस्फालनं यद् वा तासां नश्यन्तीनां भवेत् । स्थाणुना वा कण्टकेन वा पादयोरुपघातः स्यात् । “विलिया" 'व्रीडिता' अकस्मात् तद्दर्शनाद् लज्जिता सती काचिद् वैहायसो- 25 इन्धनादि कुर्यात् । भयातिरेकतो वा स्तब्धा भवेत् । तां च तथाभूतां दृष्ट्वा भावभेदो भवति, 'सात्त्विकभावप्रभवोऽयमस्य शरीरे स्तम्भः' इत्येवमितराः संयत्यश्चिन्तयेयुरिति भावः । एवमादयो दोषा विश्वस्तार्थिकाविषया मन्तव्याः ॥ ३६९८ ॥ गतं विश्वस्ताद्वारम् । अथ ग्लानाद्वारमाहकालाइकमदाणे, गाढतरं होज णेव पउणेजा ।
-
Jain Education International
5
A
10
संखोभेण णिरोधो, मुच्छा मरणं व असमाही ॥ ३६९९ ॥
30
लाना संयती तस्य संयतस्य सङ्घोभेण न भुङ्क्ते, प्रतिचरिका वा तदर्थं भिक्षां न गच्छति । ततः कालातिक्रमेण तस्या भक्त पानप्रदाने गाढतरं ग्लानत्वं भवेत्, न वा सा प्रगुणीभवेत् । अथवा तदीयसङ्क्षोभेण तस्या वातकर्मणः कायिक्याः संज्ञाया वा निरोधो भवेत्, ततस्तद्वाषया
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org