________________
तृतीय उद्देशः ।
१०२५
भाष्यगाथाः ३६८०-८९ ] 'स्मृतिकरणम् ' ' ईदृशी ममाप्यासीत्' इति लक्षणं करोति ७ तामवभाषते ८ अवभाषिता सती सा प्रतिशृणोति ९ सम्पत्तिं तया सह करोति १०, एतेषु दशसु स्थानेषु आरोपणा वक्ष्यमाणा भणिता || ३६८४ ॥ अथात्र स्मृतिकरणपदं व्याचष्टे -
भावम्मि उ संबंधो, सतिकरणं एरिसा व सा आसि ।
अहवा णं इणम, पणएमि सती भवति एसा ॥ ३६८५ ।।
'भावे' भावतः - प्रतिसेवनाभिप्रायेण तया सह यः सम्बन्धः क्रियते, यादृशी त्वं ईदृशी 'सा' मेद्भार्या आसीत्, एतत् स्मृतिकरणमुच्यते । अथवा 'एतां ' संयतीमहम् 'अमुमर्थं ' प्रतिसेवनालक्षणं 'प्रणयामि' प्रार्थयामीत्येषा स्मृतिरुच्यते ॥ ३६८५ ॥
अथानन्तरोक्तेषु दशसु स्थानेषु प्रायश्चित्तमाह
चउरो य अणुग्धाया, लहुगो लहुगा य होंति गुरुगा य । छम्मासा लहु-गुरुगा, छेदो मूलं तह दुगं च ॥ ३६८६ ॥ संयतीप्रतिश्रयगमने चत्वारोऽनुद्धाता मासाः । दूरदर्शने मासलघु । शङ्कायां चतुर्लघवः । निःशङ्किते चतुर्गुरवः । औलापे षण्मासा लघवः । कक्षान्तराद्यवलोकने षण्मासा गुरवः । स्मृतिकरणे छेदः । अवभाषणे मूलम् । प्रतिश्रवणेऽनवस्थाप्यम् । सम्पत्त्यां पाराञ्चिकम् ॥ ३६८६ ॥ एवं तावदोघतः प्रायश्चित्तमुक्तम् । अथ विभागतस्तदेव दर्शयितुमाहनिकारणगमणम्म, बहवे दोसा य पचवाता य ।
15
जिण थेर पडिकुडा, तेसिं* चाऽऽरोवणा इणमो ॥ ३६८७ ॥
निष्कारणगमने बहवो दोषाश्च प्रत्यपायाश्च भवन्ति । तत्र दोषा आत्म-परोभयसमुत्थाः पारलौकिकाः, प्रत्यपायाश्च भोगिनी घाटिकादय ऐहलौकिकाः । ते चोभयेऽपि जिनैः – तीर्थक्रुद्भिः स्थविरैश्च–गणधरादिभिः प्रतिक्रुष्टाः, यथाऽमी भवन्ति तथा न विधेयमित्युपदिष्टमिति भावः । 20 तेषां च दोषाणाम् 'इयं' वक्ष्यमाणा 'आरोपणा' प्रायश्चितम् || ३६८७ || तच्चैतेषु सूत्रोक्तपदेषु भवति -
चिट्ठित्त णिसीइत्ता, तुयट्ट णिद्दा य पयल सज्झाए । झाणा-ssहार-विहारे, पच्छित्ते मग्गणा होइ ॥ ३६८८ ॥
5
Jain Education International
स्थातुं निषत्तुं त्वग्वर्त्तनं निद्रां प्रचलां स्वाध्यायं ध्यानमाहारं वा कर्तुं विहारं चङ्क्रमणम् 25 उपलक्षणत्वाद् उच्चार-प्रश्रवणे कायोत्सर्ग वा कर्त्तुं न कल्पते । अथ करोति ततः प्रायश्चित्तंस्य मार्गणा भवति ॥ ३६८८ ॥ इदमेव प्रकटयति
10
एतेसिं तु पयाणं, पत्तेय परूवणा विभागो य ।
जो एत्थं आण्णोऽणावण्णो वा वि जो एत्थं ॥ ३६८९ ॥ 'एतेषां ' स्थानादीनां पदानां प्रत्येकं प्ररूपणा 'विभागश्व' दोषाणां विभाषालक्षणः कर्त्तव्यः | 30 कथम् ? इत्याह – यः 'अत्र' दोषजाले प्रायश्चित्तजाते वाssपन्नो यो वानापन्नः तदेतद् १ वस्स उ तामा० चूर्णौ च ॥ २ मदीया भार्या भा० कां० ॥ ३ अभिलापे कां० ॥ ४ सिं ताऽऽरो तामा• ॥
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org