________________
प्राप्यगाधाः ३६७०-७५ ]
सूत्रम् -
कप्पड़ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा इमाई पंच रयहरणाई धारितए वा परिहरित्तए वा, तंजहा - उणिए उहिए साणए वच्चाचिप्पए मुंजचिवए नाम पंचमे २५ ॥
अथास्य सम्बन्धमाह-
द्वितीय उद्देशः ।
र जो हर ण प्र कृ त म्
१ मो० ले० विनाऽन्यत्र - तेऽष्टकर्म° त० डे० । ते कर्म भा० कां० ॥
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
१०२१
उदितो खलु उक्कोसो, उवही मज्झिममिदाणि वोच्छामि । संखा व एस सरिसी, पाउंछण सुत्तसंबंधो ॥ ३६७३ ॥
‘उदितः' भणितः खल्वनन्तरसूत्रे 'उत्कृष्टः' और्णिक - सौत्रिक कल्परूप उपधिः । इदानीं तु 10 ‘मध्यममुपधिं' रजोहरणमहमस्मिन् सूत्रे वक्ष्ये । यद्वा अनयोः सूत्रयोर्या पञ्चलक्षणा सङ्ख्या एषा 'सदृशी' वस्त्राणां रजोहरणानां च तुल्या, अत इदं 'पादप्रोञ्छनं' रजोहरणं तद्विषयं सूत्रमारभ्यते । एष सम्बन्धः || ३६७३ ॥
अनेन सम्बन्धेनायातस्यास्य व्याख्या – कल्पते निर्मन्थानां वा निर्ग्रन्थीनां वा इमानि पञ्च रजोहरणानि धारयितुं वा परिहर्तुं वा । 'तद्यथा' इति उपप्रदर्शनार्थः । ' और्णिकम् ' ऊरणिका - 15 नामूर्णाभिर्निर्वृत्तम्, ‘औष्ट्रिकं' उष्ट्ररोमभिर्निर्वृत्तम्, 'सानकं' सनवृक्षवल्काद् जातम्, वच्चक:तृणविशेषस्तस्य चिप्पकः- कुट्टितः त्वग्रूपः तेन निप्पन्नं वच्चकचिप्पकम् मुञ्जः शरस्तम्बस्तस्य चिप्पकाद् जातं मुञ्ज चिप्पकं नाम पञ्चममिति सूत्रार्थः ॥ अथ भाष्यविस्तरः
अभितरं च बज्झं, हरति रयं तेण होइ रयहरणं ।
तं उण्णि उड्डि सणयं वच्चयचिप्पं च मुंजं च ॥ ३६७४ ॥ यस्मादाभ्यन्तरं बाह्यं च रजो हरति तेन रजोहरणं भवति । तत्र बाह्यं रजो हरतीति सुप्रतीतम्, आभ्यन्तरं कथं पुनरपहरति ? इति उच्यते — रजोहरणेन प्रमार्जिते भूभागे ये आदाननिक्षेपादयः संयमव्यापारा विधीयन्ते ते' तदष्टकर्मरूपमाभ्यन्तरं रजोऽपहरन्ति, अतः कारणे कार्याध्यारोपं विधाय तदप्याभ्यन्तररजोहरणमुच्यते । उक्तं च
संजम जोगा एत्थं, रओहरा तेसि कारणं जेणं ।
रहरणं उपयारा, तेणं भण्णइ रओ कम्मं ॥ ( पञ्चवस्तुके गा० १३३ ) तच्च पञ्चविधम्—और्णिकमौष्ट्रिकं शनकं वच्चकचिप्पकं मुञ्ज चिप्पकं चेति ॥ ३६७४ ॥ तत्राद्यानि त्रीणि सुप्रसिद्धानि, अन्त्यद्वयं व्याख्यानयति
वच्चक मुंजं कत्तंति चिप्पिउं तेहि वूयए गोणी । पाउरणत्थुरणाणि य, करेंति देसिं समासज्ज || ३६७५ ॥
5
20
25
30
www.jainelibrary.org
