________________
भाष्यगाथाः २५०२-९) प्रथम उद्देशः । ताओ अ तीए अकामनिज्जराए पंच वि सया अपरिग्गहियाओ वाणमंतरियाओ जायाओ । तेहि य निगमेहिं तम्मि चेव नगरे देवउलं कारियं । अत्थि तत्थ पंच सालिभंजियासया । ते ताहिं देवताहिं परिग्गहिया । ताओ अ देवताओ न कोइ अप्पिड्डिओ वि देवो इच्छइ ताहे धुत्तेहिं समं संपलग्गाओ । ते धुत्ता तस्संबंधेण भंडणं काउमाढत्ता---एसा मज्झं न तुज्झं । इतरो वि भणइ-मझं न तुझं । जा य जेण धुत्तेण सह अच्छइ सा तस्स सबं । पुत्वभवं साहइ । ततो ते भणंति–हरे अमुकनामधेया ! एसा तुझं माया भगिणी वा इयाणिं अमुगेण समं संपलग्गा । ता य एगम्मि पीइं न बंधति, जो जो पडिहाइ तेण सह अच्छंति । तं च सोउं तासिं पुखभविएहिं पुत्ताईहिं 'अम्हं एस अयसो' ति काउं वेज्जावाइएण खीलावियाउ ति ॥ __ अथ गाथाद्वयस्याप्यक्षरयोजना-सोपारके नगरे राज्ञा किल मार्गितः 'निगमानां' वणि-10 विशेषाणां समीपे करः । तैश्च ‘अकर इति' अपूर्वः करो मा भूदिति कृत्वा मरणधर्मो व्यवसितः । तासां (तेषां) च 'भोजिकाः' महेलाः पञ्चापि शतान्यमिप्रवेशलक्षणेन बालतपसा देवता अपरिगृहीताः सञ्जाताः । धूर्तेश्च सह संयोगः । कथम् ? इत्याह-'सिन्दूर' सिन्दूरारुणं यद् देवकुलं तत्र शालभञ्जिकानां पश्च शतानि ताभिर्देवताभिः परिगृहीतानि । तत्र स्थिताश्च धूर्तेः समं सम्प्रलमाः । "तुह मज्झे"ति 'नेयं तव, ममेयम्' इत्येवं ते धूर्ताः कलहायितवन्तः । 15 ततस्तासां पूर्वभववृत्तान्तं श्रुत्वा 'अवर्णोऽयमस्माकम्' इति कृत्वा पुत्रादिभिर्विद्याप्रयोगेण तासां कीलना कारितेति ॥२५०६॥ २५०७ । उक्तः प्रथमो भङ्गः । अथ शेषभङ्गत्रयं भावयति
बिइयम्मि रयणदेवय, तइए भंगम्मि सुइगविजाओ।
गोरी-गंधाराइ, दुहविण्णप्पा य दुहमोया ॥ २५०८ ॥ द्वितीयभङ्गे रत्नदेवता निदर्शनम् , सा ह्यल्पर्द्धिकत्वात् कामातुरत्वाच्च सुखविज्ञपना सर्व-20 सुखसम्पादकतया च दुःखमोचा । तृतीये भङ्गे शुचयो विद्यादेव्यो निदर्शनम् , ता हि शुचितया महर्द्धिकतया च दुःखविज्ञपना उग्रतया नित्यमत्यन्ताप्रमतैराराधनीयत्वात् पर्यन्ते सापायत्वाच सुखमोचाः। चतुर्थे भने गौरी-गान्धारीप्रभृतयो मातङ्गविद्यादेवता द्रष्टव्याः, तथाहिताः साधनकाले लोकगर्हिततया दुःखविज्ञप्या यथेष्टकामसम्प्रापकतया च दुःखमोचा इति ॥२५०८ ॥ भाविताश्चत्वारो भङ्गाः । अथ प्राजापत्यादित्रिविधपरिगृहीते गुरुलाघवमाह- 25
तिण्ह वि कतरो गुरुतो, पागइ कोडुबि दंडिए चेव ।
साहस अपरिक्ख भए, इयरे पडिपक्ख पभु राया ॥ २५०९ ॥ शिष्यः पृच्छति-'त्रयाणां' प्राजापत्य-कौटुम्बिक-दण्डिकपरिगृहीतानां मध्यात् कर्तरद गुरुतरम् ! । गाथायां प्राकृतत्वात् पुंस्त्वनिर्देशः । शिष्य एवाह-अहं तावद् भणामि
१ "सभा वा देवकुलो ति वा सेंदूरो त्ति” इति विशेषचूर्णौ ॥ २ भङ्गे रत्नद्वीपवास्तव्या हाताधर्मकथाङ्गप्रथमश्रुतस्कन्धान्तर्गतमाकन्दीदारकशाताभिहितखरूपा [रत देवता का ॥
३ दकारानन्तरं भा. प्रति विहाय सर्वाखपि प्रतिषु ग्रन्थानम्-२००० इति वर्तते ॥ ४°तरो गुरुतरो दोषः। शि° भा० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org