________________
५३७
भाष्यगाथाः १८२२-२९] प्रथम उद्देशः ।
___ आयमिऊँणं पुव्वं, दइज्ज जइणं पढमयाए ॥ १८२५ ॥ परिवेषणं कुर्वतो यद्यत्युष्णश्चिक्कणो वा कूरस्तत एकत्र हस्तदाहभयादपरत्र हस्ते विलगनात् कुण्डकादिस्थितेनोदकेन स दाता पुनः पुनः ‘धौत्वा' हस्तमार्दीकृत्य 'ददाति' परिवेषयतीत्यर्थः, साधोरप्यागतस्य तथैव यदि भिक्षां ददाति तदा पुरःकर्म भवति । यदि वा पूर्वम् 'आचम्य' हरतं मात्रकं वा प्रक्षाल्य प्रथमत एव यतीनां दद्यात् ततोऽन्येभ्यः परिवेषयेत् तदाऽपि 5 पुरःकर्म भवति ॥ १८२५ ॥ एवं पुरःकर्मणि कृते यद् यत्र कल्पते तदेतदं नियुक्तिगाथया दर्शयति
दाऊण अन्नदव्वं, कोई दिजा पुणो वि तं चेव ।
अत्तट्ठिय-संकामियगहणं गीयत्थसंविग्गे ॥ १८२६ ॥ तद् अनेषणाकृतं द्रव्यं मुक्त्वा अन्यस्यान्यद् द्रव्यं 'दत्त्वा' परिवेष्य कश्चित् 'तदेव' अने- 10 षणाकृतं द्रव्यं पुनरपि तस्यामन्यस्यां वा पसौ साधूनां दद्यात् , एवं छिन्नव्यापारे आत्मार्थित सत् कल्पते । अथवा “संकामिय" ति तदनेषणाकृतं द्रव्यं स दाता अन्यस्सै परिवेषयेत् स यदि दद्यात् तत एवं सामितं सत् कल्पते । एतच्च ग्रहणं गीतार्थस्यानुज्ञातम् , यतो गीतार्थस्तद् द्रव्यमित्थं गृह्णानोऽपि संविग्नो भवति ॥ १८२६ ॥ एतदेवान्त्यपँदं भाप्यकारो भावयतिगीयत्थग्गहणेणं, अत्तट्ठियमाइ गिण्हई गीतो।
15 संविग्गग्गहणेणं, तं गिण्हंतो वि संविग्गो ॥ १८२७ ॥ गीतार्थग्रहणेन कृतेनैतद ज्ञापितं यद आत्मार्थितम् , आदिशब्दात् सङ्क्रामितं च तद् आगमप्रमाणतो गीतार्थ एव गृह्णाति नागीतार्थः । संविमग्रहणेन तु 'तद्' आत्मार्थितादि गृहानोऽपि गीतार्थः संविमो भवति नासंविन इत्युक्तं भवति ॥ १८२७ ॥ इत्थं पुनः पुरतः कृतमपि न पुरःकर्म भवतीति दर्शयति__पुरतो वि हु जं धोयं, अत्तट्ठाए न तं पुरेकम्मं ।
तं उदउल्लं ससिणिद्धगं व सुक्खे तहिं गहणं ॥ १८२८ ॥ यत् 'पुरतोऽपि' साधोरग्रतोऽप्यात्मार्थ धौतं तत् पुरःकर्म न भवति, किन्तु तद् उदका सस्निग्धं वा मन्तव्यम् । 'उदकाई बिन्दुसहितम् , 'सस्निग्धं विन्दुरहितम् । तस्मिन्नुभयेऽपि 'शुष्के' परिणते ग्रहणं कर्तव्यम् ॥ १८२८ ॥ पुरःकर्मोदकायोर्विशेषमाह
तुल्ले वि समारंभे, सुक्के गहणेक एक पडिसेहो ।
अन्नत्थ छूट ताविय, अत्तटे होइ खिप्पं तु ॥ १८२९॥ उदका-पुरःकर्मणोस्तुल्येऽप्यप्कायसमारम्भे 'एकस्मिन्' उदकाढ़ें शुष्क सति ग्रहणं भवति 'एकस्मिन्' पुरःकर्मणि पुनः शुष्केऽप्यनात्मार्थिते ग्रहणस्य प्रतिषेधः । तथाहि-संयतार्थ द्वाभ्यां पृथक्पृथक्पतौ पुरःकर्म कृतम् , तच्च परिणतम् उदकाई-सस्निग्धौ न स्तः, परं येनात्मार्थितं 30 तस्य हस्तात् कल्पते, येन तु नात्मार्थितं तस्य हस्ताद् न कल्पते । एवं चिरकालिके पुरःकर्मण्युक्तम् । यत्र तु हस्तो मात्रकं वा तत्क्षणमेव 'अन्यत्र' तक्रादौ प्राशुकद्रव्ये प्रक्षिप्तममिना वा १ऊण य पु ता० ॥ २ 'द् दर्श भा० ॥ ३°पदं भाव भा० का० ॥
25