________________
५३२
सनियुक्ति-लघुमाष्य-वृत्तिके बृहत्कल्पसूत्रे [ मासकल्पप्रकृते सूत्रम् १ पध्वजाभिमुहा वि य, तेसु वए सेहमादी वा ॥ १८०६ ॥ 'संविग्नैः' उद्यतविहारिभिः कथना धर्मस्य कर्तव्या । कुतः ? इत्याह-इतरे-असंविमास्तैर्धर्मकथायां क्रियमाणायां श्रोतृणामप्रत्ययो भवति, नैते यथा वादिनस्तथा कारिण इति । न च तेषाम् 'उपशमः' सम्यग्दर्शनादिप्रतिपत्तिर्भवति । येऽपि च प्रव्रज्याभिमुखाः शैक्षादयो 5 वा अद्याप्यपरिणतजिनवचनास्तेऽपि तेषु व्रजेयुः-शोभनं खल्वेतेऽपि धर्म कथयन्तीति ॥१८०६॥ आह निश्राकृते चैत्ये यदि तदानीमसंविना न भवन्ति ततः को विधिः ? इत्याह
पूरिति समोसरणं, अन्नासइ निस्सचेइएसुं पि ।
इहरा लोगविरुद्धं, सद्धाभंगो य सड्ढाणं ॥ १८०७ ॥ 'अन्येषाम्' असंविमानामसति निश्राकृतेष्वपि चैत्येषु समवसरणं पूरयन्ति । इतरथा 'लोक10 विरुद्धं' लोकापवादो भवति-अहो! अमी मत्सरिणो यदेवमन्यदीयं चैत्यम् इति कृत्वा नात्रोपविश्य धर्मकथां कुर्वन्ति । श्रद्धाभङ्गश्च श्राद्धानां भवति, तेषामत्यर्थमभ्यर्थयमानानामपि तत्र धर्मकथाया अकरणात् ॥ १८०७ ॥ अथ भिक्षाचर्यायां यतनामाह
पुव्वपविद्वेहि समं, हिंडंती तत्थ ते पमाणं तु ।
साभाविअभिक्खाओ, विदंतऽपुव्वा य ठवियादी ॥१८०८॥ 15 पूर्वप्रविष्टा नाम-पूर्वं ये क्षेत्रप्रत्युपेक्षणार्थ प्रहितारतैः समं भिक्षां हिण्डन्ते । तत्र च भिक्षा
मटतां त एव प्रमाणम् , नागन्तुकैस्तत्र शुद्धा-शुद्धगवेषणा कर्तव्या । ते च पूर्वप्रविष्टा इदं विदन्ति–यदेताः 'खाभाविकभिक्षाः' स्वार्थनिप्पादिताः, एतास्तु 'अपूर्वाः' संयतार्थ स्थापितनिक्षिप्तादयः ॥ १८०८ ॥ स्त्रीसङ्कुल-नाटकदर्शनयोर्यतनामाह
वंदेण इंति निंति व, जुब मज्झे थेर इथिओ तेणं ।
ठंति न य नाडएसुं, अह ठंति न पेह रागादी ॥ १८०९ ॥ ___ स्त्रीसङ्कुले वृन्देनायान्ति निर्गच्छन्ति च । ये च युवानस्ते मध्ये क्रियन्ते । यतः स्त्रियस्तेन पावेन. 'स्थविराः' वृद्धा भवन्ति, मा भूवन् भुक्ता-भुक्तसमुत्था दोषा इति । यत्र नाटकानि निरीक्ष्यन्ते तत्र न तिष्ठन्ति । अथ कारणतस्तिष्ठन्ति ततः "न पेह" ति नर्तक्यादिरूपाणि न
प्रेक्षन्ते । सहसा दृष्टिगोचरागतेषु च तेषु रागादीन्न कुर्वन्ति, तेभ्यश्च द्राग् दृष्टिं निवर्तयन्ति 25 ॥ १८०९ ॥ तन्तुजालादिषु विधिमाह
सीलेह मंखफलए, इयरे चोयंति तंतुमादीसु ।
अभिजोयंति सवित्तिसु, अणिच्छि फेडतऽदीसंता ।। १८१० ॥ 'इतरे' असंविना देवकुलिका इत्यर्थः तान् तन्तुजाल-लूतापुटकादिपु सत्सु ते साधवो नोदयन्ति । यथा- 'शीलयत' परिकर्मयत मङ्खफलकानीव मङ्खफलकानि देवकुलानि' । महो 30 नाम-चित्रफलकव्यग्रहस्तः, तस्य च यदि फलकमुज्वलं भवति ततो लोकः सर्वोऽपि तं पूजयति,
एवं यदि यूयमपि देवकुलानि भूयो भूयः सम्मार्जनादिना सम्यगुज्यालयत ततो भूयान् लोको भवतां पूजा-सत्कारं कुर्यात् । अथ ते देवकुलिकाः सवृत्तिकाः-चैत्यप्रतिबद्धगृह-क्षेत्रादिवृत्ति१°नि । किमुक्तं भवति ?-यथा नाम कश्चिन्मङ्खः चित्र° भा० ॥ २ हहट्टकादिवृ भा० ॥