________________
10
भाष्यगाथाः १६४२-४६] . प्रथम उद्दशः ।
कण्हलेसा णं भंते ! केरिसिया वण्णेणं पन्नत्ता ? से जहानामए जीमूते इ वा अंजणे इ वा कजले इ वा गवले इ वा गवलवलए इ वा जंबूफले इ वा अद्दायरेट्टए इ वा परपुढे इ वा भमरे इ वा भमरावली इ वा गयकलभे इ वा किण्हकेसरे इ वा आगासथिग्गले इ वा किहासोए इ वा किण्हकणवीरे इ वा किण्हबंधुजीवए इ वा भवे एयारूवे ? गोयमा ! नो इणट्टे समझे, कण्हलेसा णं इत्तो अणिट्ठतरिया चेव वण्णेणं पन्नत्ता समणाउसो ! ( प्रज्ञापनोपाङ्गे पदम् १७७ उद्देशः ४ पत्र ३६०-२) इत्यादि ।
रसवर्णना यथा
कण्हलेसा णं भंते ! केरिसिया आसाएणं पन्नत्ता ? से जहानामए निंबे इ वा निंबरए इ वा निंबछल्ली इ वा निंबफाणिए इ वा कुडए इ वा कुडगफलए इ वा (प्रज्ञापनोपाङ्गे पदम् १७ उद्देशः ४ पत्र ३६४-१) इत्यादि । गन्धवर्णना यथा
जह गोमडस्स गंधो, सुणगमडस्स व जहा अहिमडम्स । इत्तो वि अणंतगुणो, लेसाणं अप्पसत्थाणं ॥ (उत्त० अ० ३४ गा० १६) जह सुरभिकुसुमगंधो, सुगंधवासाण पिम्समाणाणं ।।
इत्तो वि अणंतगुणो, पसत्थलेसाण तिण्हं पि ॥ (उत्त० अ० ३४ गा० १७) 15 स्पर्शवर्णना यथा
जह करगयम्स फासो, गोजिब्भाए व सागपत्ताणं । एत्तो वि अणंतगुणो, लेसाणं अप्पसत्थाणं ।। (उत्त० अ० ३४ गा० १८) जह बूरम्स व फासो, नवणीयम्स व सिरीसकुसुमाणं ।
इत्तो वि अणंतगुणो, पसत्थलेसाण तिण्हं पि ॥ (उत्त० अ० ३४ गा० १९) 20 तदेतत् सर्वमपि द्रव्यलेश्या अधिकृत्य प्रतिपत्तव्यम् । द्रव्यलेश्या नाम-जीवस्य शुभाशुभपरिणामरूपायां भावलेश्यायां परिणममानस्योपष्टम्भजनकानि कृष्णादीनि पुद्गलद्रव्याणि । 'ताभिश्च' द्रव्यलेश्याभिः 'भावः' शुभाशुभाध्यवसायरूपः साध्यते ॥ १६४४ ॥ इदमेव भावयति
पत्तेयं पत्तेयं, वण्णाइगुणा जहोदिया सुत्ते ।
तारिसओ चिय भावो, लेस्साकाले वि लेस्सीणं ॥ १६४५॥ 25 'प्रत्येकं प्रत्येक' कृष्णादीनां मध्यादेकैकस्या द्रव्यलेश्याया वर्णादयो गुणाः 'यथा' यादृशाः । शुभा अशुभाश्च 'उदिताः' अभिहिताः 'सूत्रे' प्रज्ञापनादौ तादृश एव शुभोऽशुभो वा 'भावः' परिणामो लेश्यिनामपि लेश्याकाले भवति । लेश्या विद्यते येषां ते लेश्यिनः, शिखादेराकृतिगणत्वाद् इन्प्रत्ययः, लेश्यावन्त इत्यर्थः, तेषामिति ॥ १६४५ ।। अथैताभिर्भावलेश्याभिरुपचितस्य कर्मणः कथमुदयो भवति ? इत्याह
30 जं चिजए उ कम्म, जं लेसं परिणयस्स तस्सुदओ।
असुभो सुभो व गीतो, अपत्थ-पत्थऽत्र उदओ वा ॥ १६४६ ॥ १'क' एकै मो० ले० विना ।।
