________________
१८४
सनिर्युक्ति-भाष्य-वृत्तिके बृहत्कल्पसूत्रे [ अनुयोगाधिकारः
भूयान् लाभो भूयादिति लाभनिमित्तम् ? । अत्र सूरिः प्रत्युत्तरयति — "न" त्ति न भवति देवताऽऽराधननिमित्तं न वा लाभनिमित्तं किन्तूपयोगनिमित्तम्, उपयोजनमुपयोगः चिन्ता विमर्श इत्यनर्थान्तरम्, स च गणनाप्रमाणेन प्रमाणप्रमाणेन वा किंप्रमाणं वस्त्रं ग्रहीतव्यम् ? को वा याचितः सन् 'ध्रुवम्' अवश्यं दास्यति । यो ज्ञायते निश्चितमेष वास्यति स एव 6 प्रथमं याच्यते ॥ ६१९ ॥ अथ प्रथमं कायोत्सर्गः केनोत्सारणीयः ? इत्युच्यतेरायणिओ उस्सारे, तस्सऽसतोमो वि गीतों लद्धीओ |
अग्गीतो विसद्धी, मग्गइ इअरे परिच्छंति ।। ६२० ॥
यः 'रात्निकः' रत्नाधिकः सोऽपि यदि सलब्धिकस्तदा स एव प्रथमं कायोत्सर्गम् ' उत्सारयति' पारयति । 'तस्य' रत्नाधिकस्य सलब्धिकस्य 'असति' अभावे 'अवमोऽपि' पर्यायलघु10 रपि गीतार्थो यः सलब्धिकः स प्रथमं पारयति । अथ नास्ति गीतार्थः सलब्धिकस्तत आहअगीतार्थोऽपि यः सलब्धिकः स प्रथमं पारयति, स एव चाग्रणीत्वं कुर्वन् वस्त्राणि मार्गयति । 'इतरे' गीतार्थाः ‘परीक्षन्ते' 'किं कल्पते ? न वा ?' इत्येवं पृष्ठतो लग्ना वस्त्रेषणा विधि विचारयन्तीत्यर्थः ॥ ६२० ॥ अनन्तरोदितसामाचारीवैतथ्यकरणे प्रायश्चित्तमाह—
उस्सगाई वितहं, खलंत अण्णोष्णओ अ लहुओ उ ।
उगम विष्परिणामो, ओभावण सावगं न तओ ॥ ६२१ ॥ दाउं व उड्डरुस्से, फासुव्वरियं तु सो सयं देव | भावियकुलओभासण, नीणिइ कस्सेअ किं आसी ॥ ६२२ ॥ उत्सर्गः–कायोत्सर्गस्तमादिं कृत्वा सर्वेषु पदेषु सामाचारीं वितथां कुर्वाणस्य लघुमासः प्रायश्चित्तम् । तद्यथा— कायोत्सर्गं न कुर्वन्ति, आवश्यकं न शोधयन्ति, यमकसमकं कायो20 त्सर्गं न कुर्वन्ति, दण्डकं भूमौ लगयन्ति, पृथक् पृथग् गुरूणामादेशं मार्गयन्ति, 'इच्छाकारेण संदिसह 'ति न भणन्ति, आचार्याः 'लाभो 'त्ति न भणन्ति साधवः 'किह गिण्हामो 'त्ति न भणन्ति, आचार्याः 'जह गहियं पुबसाहूहिं' ति न भणन्ति साधवः 'जस्स य जोगं' ति न भणन्ति, एतेषु सर्वेषु असामाचारी निष्पन्नं मासलघु । आवश्यकीं न कुर्वन्ति लघु रात्रिन्दिवपञ्चकम् । “खलंत” चि स्खलन्त उत्तिष्ठन्ति गुरुवचनं वा स्खलयन्ति मासलघु । “अन्नन्नउत्ति 25 अन्यतश्चान्यतश्च व्रजन्ति न परस्परमेकया ऋजुश्रेण्या तत्रापि लघुको मासः । इत्थं सामाचारीं सम्पूर्ण कृत्वा यदि निर्गताः श्रावकमवभाषन्ते मासलघु, यतस्तस्मिन्नवभाप्यमाणे बहवो दोषाः । तानेवाह - " उग्गम" इत्यादि । कोऽपि श्रावकः साधुभिर्वस्त्रं याचितः स चिन्त
"
I
15
१ रातिणिओ ता० ॥ २ गीत ल° ता० ॥ ३ " काउस्सग्गं ण करेंति, आवासयं ण सोधिंति ०, खलंति समयं वाण करेंति, दंडए भूमिं छिवावेंति पादं वा ०, अण्णण्णओ जंति ण वि पिंडणं काउस्सग्गं काउं दिसावेंति अण्णो विजुयओ संदिसावेति अन्नो विजुयओ चेव०, संदिसध त्ति ण भांति ०, आयरिया लाभ त्तिण भांति ०, किध गिण्हामो त्तिण भांति ०, आवस्सिया जधासंदिद्वेल्लय त्ति ण भणति ०, आवस्सियं ण करेंति ५, जस्स य जोगं ण भणति ०, एवं करेत्ता णिग्गता जति सावयं ओभासंति ० ।" इति चूर्णिः ॥ ४°न्ति रात्रि भा० ले० कां० ॥
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org