________________
भाष्यगाथाः ६०७ - ६०९ ]
पीठिका |
१७९
त्रयश्चतुर्लघवः, मध्यमे त्रीणि मासिकानि, 'अन्तिमे' जघन्ये' त्रीणि पञ्चरात्रिन्दिवनि । अत्र च भावना पूर्वगाथायां कृतेति न भूयो भाव्यते ॥ ६०७ ॥ उक्तं यथाकृता दिविपर्यासग्रहणे प्रायश्चित्तम् । सम्प्रत्युत्कृष्टादिविषये विपर्यासेन ग्रहणे करणे च तदाहएयरनिग्गओ वा, अन्नं गिण्हिज तत्थ सद्वाणं ।
5
"
छित्तूण सिव्विऊण व, जं कुणइ तगं न जं छिंदे ॥ ६०८ ॥ जघन्यादीनामेकतरस्यार्थाय निर्गतो वाशब्दो वैपरीत्यस्य प्रकारान्तरद्योतने 'अन्यत्' येन न प्रयोजनं तद् गृह्णीयात् तत्र स्वस्थानप्रायश्चित्तम् । तद्यथा — उत्कृष्टस्य निर्गतो मध्यमं गृह्णाति मासिकम् जघन्यं गृह्णाति पञ्चकम् ; मध्यमस्य निर्गत उत्कृष्टं गृह्णाति चतुर्लघु, जघन्यं गृह्णाति पञ्चकम् ; जघन्यस्य निर्गत उत्कृष्टं गृह्णाति चतुर्लघु, मध्यमं गृह्णाति मासलघु; तथाऽऽज्ञाभङ्गादयश्च दोषाः । यत् तेन विवक्षितवस्त्रेण कार्य तस्यान्येनाप्रतिपूरणम् । जघन्येन प्रयो- 10 जने समापतिते मध्यमोत्कृष्टयोर्गृह्यमाणयोरतिरिक्तोपकरणदोषः । तथोत्कृष्टादिकं छिवा सीवित्वा वा यद् मध्यमादिकं करोति "तगं" ति तन्निष्पन्नं प्रायश्चित्तम्, न पुनर्यच्छिनति तन्निष्पन्नम् । तथाहि —उत्कृष्टं छित्त्वा मध्यमं करोति मासलघु, जघन्यं करोति पञ्चकम् ; मैध्यमं छित्त्वा सीवित्वा चोत्कृष्टं करोति चतुर्लघु, जघन्यं करोति पञ्चकम् ; जैघन्यं सीवित्वा उत्कृष्टं करोति चतुर्लघु, मध्यमं करोति मासलघु इति । एवं यत् करोति तन्निष्पन्नमेव प्राय- 15 श्चित्तमापद्यते, न पुनश्छिद्यमान - सीव्य मानवस्त्र निष्पन्नम् । अत्राप्याज्ञाभङ्गादयो दोषा द्रष्टव्याः । नवरं विराधना द्विधा -- संयम विराधना आत्मविराधना च । संयमविराधना वस्त्रे छिद्यमाने सीव्यमाने वा तद्गताः षट्पदिकादयो विनाशमापद्यन्ते । आत्मविराधना हस्तोपघातादिका । तथा यावद् वस्त्रं छिद्यते सीव्यते वा तावत् सूत्रा -ऽर्थपरिमन्थ इत्यादयो दोषा अभ्यू वक्तव्याः । यत एवं दोषजालमुपढौकते ततः कारणाभावे छेदन - सीवनादि न कर्तव्यम् 120 कारणे तु यतनया कुर्वाणः शुद्धः ॥ ६०८ ॥ अथ वस्त्रस्य गवेषणे कति प्रतिमा गच्छबासि - नाम् ? कति गच्छनिर्गतानाम् ? इत्यत आह
उद्दिसि पेह अंतर, उज्झियधम्मे चउत्थए होइ ।
उपडिमा गच्छ जिणे, दोन्हऽग्गहऽभिग्गहडनयरा ॥ ६०९ ॥
यद् वस्त्रं गुरुसमक्षम् 'उद्दिष्टं' प्रतिज्ञातं यथा 'अमुकं जघन्यं मध्यममुत्कृष्टं वा 25 आनेष्ये' तदेव गृहिभ्यो याचमानस्योद्दिष्टवस्त्र मिति प्रथमा प्रतिमा । तथा "पेह" ति प्रेक्षाअवलोकनं तत्पुरस्सरं यद् वस्त्रं याच्यते तत् प्रेक्षावस्त्रम् । तथाऽभिनवं वस्त्रयुगलं परिवाय
१वानि । भावना तु पूर्वगाथायां कृतैवेति न भो० ॥ २ मध्यमानि च्छित्त्वा भा० विना ॥ ३ जघन्यानि सीवित्वा भा० विना ॥ ४ इत्येतदभिधित्सुराह भा० ॥ ५ " उद्दिलिय "त्ति उद्दिष्टवत्रम् । इयमत्र भावना - यद् वस्त्रमदृट्रैव याच्यमानं 'प्रयोजनमस्माकममुकेन सौत्रिकेणौर्णिकेनापरेण वा' इत्याद्युल्लेखेन साधुभिर्गृहस्थस्य पुरत उद्दिश्यते-अभिदृष्टं धीयते तदुद्दिष्टम् । तथा "पेह"त्ति प्रेक्षणं प्रेक्षा विलोकनं निरीक्षितमिति पर्यायाः, प्रेक्षापुरस्सरं यद् वस्त्रं याच्यते भा० ॥
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org