________________
भाष्यगाथाः ४६४-६८ ]
पीठिका |
१३७
शब्दान् श्रुत्वा निर्गच्छन्ति, आकुलीभूताश्च तत्र प्रविशन्ति येन 'व्याकुला अमी' इति ता दृष्टिक्षेपादिकं न कुर्वन्ति, अगर्त्तादिषु च स्थानेषु संज्ञां व्युत्सृजन्ति यथा शेषोऽपि लोको दूरस्थः प्रेक्षते, तेऽपि च साधवस्तथा उपविशन्ति यथा परस्परं प्रेक्षन्ते । तत एवमात्मपरोभयदोषा न सम्भवन्ति । उक्तं च
तत्थ पुण थेरसहिया, आउलसद्दं करिंति पविसंता । जह सद्देणं ताओ, निंति ततो अगत्तमादी || ठाणेसु वोसिरंती, पेच्छंति य जह परोप्परं सबे । आय - परोभयदोसा, ते एवं वज्जिया होंति ॥
आचमनानन्तरं च कुरुकुचा कर्त्तव्या चशब्दान्मृत्तिकया हस्त-पुतप्रक्षालनं बहिर्मात्रकस्य कल्प इति परिग्रहः । तदसम्भवे शौचवादिनीनामपि मनुष्यस्त्रीणामापाते, तस्याभावे नपुंसका - 10 नामशौचवादिनामप्यापाते, तदसम्भवे शौचवादिनामप्यापाते गन्तव्यम् । सर्वत्रापि यतनानन्तरोक्तैव ॥ ४६६ ॥
इत्थि नपुंसावाते, जा उण जयणा उ मत्तगादीया । पुरिसावाए जयणा, स चेत्र उ मत्तगादीया || ४६७ ॥
ख्यापाते नपुंसकापाते च या पुनर्थतना मात्रकादिका अनन्तरमुक्ता सैव पुरुषापातेऽपि 15 प्राग् मात्र कादिका यतना द्रष्टव्या । एवं तावदचित्तं स्थण्डिलं चतुःप्रकारमचित्तेन पथा गम्यमुक्तम् । तदभावे मिश्रेणापि पथा तदपवादेन गच्छेत्, तदभावे सचितेनापि, तत्रापि यतना सैव प्रागुक्ता । उक्तं च —
एवं अञ्चितेणं, पहेण जयणाओं भणिय चभंगो | मी- सचित्तपसु य, एस च्चिय भंग - जयणाओ ||
सम्प्रति मिश्रं वक्तव्यम्, यतोऽचित्तस्थण्डिलासम्भवेऽपवादतो मिश्रमपि गम्यते । तदपि चानापातासंलोकादिभेदतश्चतुष्प्रकारम्, तस्यापि च त्रयः पन्थानः, तद्यथा - अचित्तो मिश्रः सचितश्च ॥ ४६७ ॥ तानेवाह
अचित्ते मी, मी मीसेण छकमीसेणं ।
सच्चित्तछक्कएणं, मीसे चउभंगिग पदेसे || ४६८ ॥
मिश्रं स्थण्डिलमचित्तेन पथा गम्यम् । तदभावे मिश्रेण, केन मिश्रेण ? इत्यत आह- 'षट्कमिश्रेण' पड्जवनिकायमिश्रेण । तदभावे मिश्रे स्थण्डिले षट्कायसचितेन पथा गन्तव्यम् ।
उक्तञ्च
Jain Education International
5
For Private & Personal Use Only
20
पढमम चित्तपहेणं, मीसं मी सेण छकमीसेणं । ( ग्रन्थाग्रम् - ३५०० ) सच्चित्त करणं, मीसं तू थंडिलं गच्छे ||
30
तच्च मिश्रं स्थण्डिलमध्वनि ग्रामानुग्रामं पथि व्रजतो द्रष्टव्यम् । तत्र मात्रकैर्यतना कर्त्तव्या । अथ मात्रकाणि न विद्यन्ते व्युत्सृजतां परिष्ठापयतां च सागारिकसम्पातस्तदा धर्मास्तिकायादिप्रदेशान् निश्रीकृत्य व्युत्त्रष्टव्यम् । उक्तञ्च -
वृ० १८
25
www.jainelibrary.org