Page Text
________________
. परस्या
१३०
सनियुक्ति-भाप्य-वृत्तिके वृहत्कल्पसूत्रे (अनुयोगाधिकारः एकग पंचम पन्नर, तीसा बायाल पंच जा ठाणा । परतो बायालीसा, पडिलोममवेहि जावेको ॥ एक्कगसंजोगादी, गुणिया लद्धा हवंति एमेते ।
मिलिया रूवाहिकया, भंगसहस्सं चब्बीसं ।। कल्प वृहद् भाप्च] ॥ ४४५॥ । सम्प्रत्येतानि दश शुद्धानि पदानि व्याख्यातव्यानि । ये च यत्र दोषास्ते तत्र कथनीयाः । - तत्राऽऽपातवत् संलोकवच्च पूर्वं व्याख्यातम् । इदानी परस्यौपघातिकमाह
आया पवयण संजम, तिविहं उवघातियं मुणेयत्वं । पघातिक स्थण्डिलम्
आराम वच्च अगणी, घायादऽसुती य अन्नत्थ ॥४४६॥ इंह पूर्वार्द्धपदानां पश्चार्द्धपदानां च यथाक्रमं योजना । सा चैवम्-'औपघातिकम्' उप10 घातप्रयोजनकं स्थण्डिलं त्रिविधं ज्ञातव्यम् , तद्यथा-आत्मोपघाति प्रवचनोपघाति संयमोपघाति च। तत्राऽऽत्मोपघाति आरामः, तत्र हि संज्ञां व्युत्सृजतो 'घातादि' पिट्टनादि । प्रवचनोपघाति 'वर्चः' वर्गोंगृहम् , तद्धि जुगुप्सितमशुच्यात्मकत्वात् , ततस्तत्र संज्ञाव्युत्सर्गे ईदृशा एते इति प्रवचनोपघातः । संयमोपघाति ‘अग्निः' अग्निस्थानम् , तत्र हि संज्ञाव्युत्सर्गे तेऽग्यारम्भिणः 'अन्यत्र' अस्थण्डिलेऽमिस्थानं कुर्वन्ति त्यजन्ति वा तां संज्ञामस्थण्डिले ॥ ४४६ ॥
18 सम्प्रति विषमे स्थण्डिले दोषानाहविषम
विसम पलोट्टणि आया, इयरस्स पलोहणम्मि छकाया ।
झुसिरम्मि विच्छुगादी, उभयकमणे तसादीया ॥ ४४७॥ विषमे स्थण्डिले साधुः प्रलोटेत-पतेदिति भावः, तत्र चाऽऽत्मा विराध्येत । 'इतरस्य' पुरीपस्य प्रश्रवणस्य च प्रलोटने षट् काया विराध्यन्ते, तथाहि प्रतीतमेतत्-पुरीपं प्रश्रवणं वा 20 प्रलोटत् षट् कायान् विराधयति, एषा संयमविराधना । झुषिरे दोषानाह-झुषिरे संज्ञादि व्युत्सृजतो वृश्चिकादिभिरात्मनो विराधना, आदिशब्दात् सर्पादिपरिग्रहः । उभयं-संज्ञा प्रश्रवणं तेनाऽऽक्रमणे 'त्रसादयः' बस-स्थावरप्राणा विराध्यन्ते, एषा संयमविराधना ॥ ४४७ ।।
__ अथ कीदृशं चिरकालकृतं स्थण्डिलम् ? अत आहचिरकालकृतं
जे जम्मि उउम्मि कया, पयावणादीहिँ थंडिला ते उ । स्थण्डिलम् 25
होति इयरे चिरकया, वासावुत्थे य वारसगं ॥ ४४८ ॥ __ यानि स्थण्डिलानि यस्मिन् ऋतौ प्रतापनादिभिः कृतानि तानि तस्मिन्नचिरकालकृतानि भवन्ति । यथा-हेमन्ते कृतानि हेमन्त एवाचिरकालकृतानि । 'इतराणि तु' ऋत्वन्तरव्यवहितानि चिरकालकृतानि, अस्थण्डिलानि तानीति भावः । यत्र पुनरेक वर्षारात्रं सगोधनो
ग्राम उषितस्तत्र 'द्वादशकं' द्वादश संवत्सराणि स्थण्डिलम् , ततः परमस्थण्डिलं भवति ॥४४८॥ विस्तीर्ण 30 सम्प्रति विस्तीर्णमाहदूराव
हत्थायाम चउरस, जहण्ण उक्कोस जोयणविछकं । गाढंच स्थण्डिलम्
चउरंगुलप्पमाणं, जहण्णयं दूरमोगाढं ॥ ४४९॥ १°लम् पर ले. विना ॥
शुषिर
ण्डिलम्
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002510 |
| Book Title | Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | Bhadrabahuswami |
| Author | Chaturvijay, Punyavijay |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 296 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 18 MB |