Page Text
________________
भाष्यगाथाः ३७७ -८४ ]
पीठिका |
११३
शला तृतीया बुद्धिपर्षत् । चतुर्थी मन्त्री । पञ्चमी राहस्थिकी 'रोहिणीया नाम' वनिका - अन्तःपुरमहत्तरिका । एषा लौकिकी पञ्चप्रकारा पर्षत् || ३७९ ।। तंत्र पूरयन्तिका माहनी हम्मियमि पूरति, रण्णो परिसा न जा घरमतीति. जे पुण छत्तविदिन्ना, अयंति ते बाहिरं सालं ॥ ३८० ॥
पूरयन्तिका
छत्रान्ति
यदा राजा निर्गच्छति तस्मिन् निर्गते यः कोऽपि महान् जनः स सर्वोऽपि राज्ञो ढौकते हैं का च यावहं नायाति सा पर्षत् पूरयन्तिका । ये पुनः 'छत्र वितीर्णाः' प्रदत्तच्छत्रा राजानो भटभोजिकाश्च ते बाह्यां शालां यावदागच्छन्ति शेषा वार्यन्ते एषा छत्रान्तिका छत्रवती पत् ॥ ३८० ॥ बुद्धिपर्षदमाह–
जे लोग- वेय-समएहिं को विया तेहि पत्थिवो सहिओ । समयमतीतो परिच्छह, परप्पवायागमे चैव ॥ ३८१ ॥
ये 'लोक-वेद-समयेषु' लोके वेदे समये चेत्यर्थः 'कोविदाः' कुशलास्तैः सहितः पार्थिवः 'समयम्' अवसरम् ‘अतीतः ' प्राप्तः सन् परप्रवादानामागमाः परप्रबादागमास्तान् परीक्षते एषा बुद्धिपर्षत् ॥ ३८१ ॥ मन्त्रिपर्षदमाह
जे रायसत्यकुसला, अतकुलीया हिता परिणया य । माइकुलीया वसिया, मंतेति निवो रहे तेहिं ॥ ३८२ ॥
ये 'राजशास्त्रेषु' कौटिल्यप्रभृतिषु कुशला राजशास्त्रकुशलाः 'अतत्कुलीयाः' न राजकुले भवाः न पैतृकेण सम्बन्धेन सम्बद्धा इत्यर्थः 'हिताः ' हितान्वेषिणः 'परिणताः ' वयसा 'मातृकुलीयाः' मातृकेण सम्बन्धेन सम्बद्धाः 'वशिकाः' आयत्ताः तैः सह रहसि नृपो मन्त्रयति एषा मन्त्रिपर्षद् || ३८२ ॥ रोहिणीयां पर्पदमाह -
१ अपंति ता० ॥ २ देव ! दु° डे० ले० भा० ॥
वृ० १५
कुविया तोसेयव्वा, रयस्सला वारअण्णमासत्ता । छण्ण पगासे य रहे, मंतयते रोहिणिजेहिं ।। ३८३ ॥
या देवी राज्ञः कुपिता तां रोहिणीया निवेदयन्ति । ते वा दूतत्वेन प्रसादननिमित्तं प्रेष्यन्ते, यथा - युष्माभिः सा देवी तोषयितव्या । तथा या 'रजखला' ऋतुस्राता तां रोहिणीयाः कथयन्ति । यस्या वा यस्मिन् दिवसे वारकस्तं राज्ञस्तस्याः कथयन्ति । याऽपि कन्या यौवनप्राप्ता तामपि परिणयनाय राज्ञे निवेदयन्ति । 'अन्नमासत्त'त्ति अन्यासक्ता - व्यभिचारि - 25 णीत्यर्थः तामपि राज्ञः कथयन्ति, यथा- एषा देवी दुश्चारिणीति । अन्यान्यपि यानि च्छन्नानि प्रकाशानि च 'रहांसि' रतिकार्याणि तानि रोहिणीयैः सह राजा मन्त्रयते । एषा पञ्चमी राहस्थिका पर्षत् ॥ ३८३ ॥
तदेवमुक्ता पञ्चप्रकाराऽपि लौकिकी पर्पत् । सम्प्रति लोकोत्तरे पञ्चविधां पर्पदमाहआवासगमादी या (जा), सुत्तकड पुरंतिया भवे परिसा । द समादि उवरिमसुया, हवति उ छत्तंतिया परिसा ॥ ३८४ ॥ आवश्यकमादिं कृत्वा यावत् सूत्रकृतमङ्गं तावदधीतश्रुता पूरयन्ती पर्षत्, न खल्वत्र
Jain Education International
10
For Private & Personal Use Only
बुद्धि
पर्षत्
मन्त्रि
15 पत्
20 रोहिणीया पर्षद्
30 पञ्चविधा लोकोत्तरा
पर्षद्
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002510 |
| Book Title | Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | Bhadrabahuswami |
| Author | Chaturvijay, Punyavijay |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 296 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 18 MB |