________________
८०
सनियुक्ति-भाष्य-वृत्तिके बृहत्कल्पसूत्रे [अनुयोगाधिकारः भावोपक्रमो द्विघा-प्रशस्तोऽप्रशस्तश्च । उभयमप्याहलौकिको
गणिगा मरुगीऽमच्चे, अपसत्थो भावुवकमो होइ । प्रशस्तो
आयरियस्स उ भावं, उवक्कमिजा अह पसत्थो ॥ २६२ ॥ भावोपक्रमः
अप्रशस्तं संसारनिबन्धनत्वादशोभनं यद् भावस्योपक्रमणमेष भावोपक्रमोऽप्रशस्तः । अत्र तत्रार्थ दृष्टान्तो गणिका 'मरुकी' ब्राह्मणी तृतीयोऽमात्यः । दृष्टान्ताश्च
एगा गणिया चउसट्ठिकलापंडिया । तीए चित्तसभाए सबमणूसजाईणं जाइकम्मं सिप्पाणि कुवियपसायणं च लिहावियं । ताहे जो कोइ मेहुणट्टी एइ तं भणइ-चित्तसमं पिच्छ जेण नज्जइ किंजाईओ? केरिसो वा एस ? । ताहे सो तत्थ जाइकम्मं सिप्पाणि कुवियपसायणं च दुटुमवस्समेव भणइ जं जत्थ सुकयं दुक्कयं वा । ताहे सा जाणइ-अमुगजाईओ, अमुगं 10.सिप्पं जाणइ, कुवियपसायणे दारुणसभावो इत्थिनिजिओ वा । एवं नाउं तहा उवचरइ । एस गणियादिद्रुतो॥
मरुगीदिटुंतो इमो-एगा मरुगी । सा चिंतेइ-कहं मज्झ धीयाओ सुहियाओ हवे. जा। तओ जा जाहे परिणिजइ ताहे तं सिक्खवेइ-भत्तारस्स दुक्कमित्ता चडतं पण्हीए
आहणिज्जासु । तत्थ पढमाए आहओ पायं मदिउमारद्धो, परिचुंबिया 'हा ! दुक्खाविय'ति । 15 ताए माऊए सिहं । मायाए भन्नइ-दोसो भे जातो (दासभोजतो) एस तव । बिइयाए
आहओ । सो रुटित्ता उवसंतो। माऊए सिढें । सा भणति-तुमं पि दासभोगेणं एवं मुंजाहि, परं मा अतिआयतं । तइयाए आहतो । रुट्टो । पिट्टिया । उहिचा गतो । माऊए कहियं । तीए भणियं–एस उत्तमो, चकिया चिहिज्जा, देवयमिव उवचरेजा, भर्तृदेवताका हि नारी । पच्छा कहं कह वि गमित्ता पसाइओ । जहा-एस अम्हं कुलधम्मो, उवायकं वा इच्छियं, 20 कोउगा वा कयं ॥
अमात्यदृष्टान्तो यथा-एगस्स रण्णो आहेडएणं निग्गयस्स आसेण मुत्तियं । पडिनियत्नो राया. तेणेव मग्गेणाऽऽगओ पासइ मुत्तं तह चेव ट्ठियं । तओ सुचिरं निरिक्खिता चिंतियमणेण-जइ इत्थ तडागं होइ तो सुंदरं । अमच्चेण तस्स भावं नाऊण तडागं खणावियं । तडे पायववण( ग्रन्थानम्-२०००)संडाणि आरोवियाणि । अन्नया रन्ना निग्गएणं 28 दिटुं, पुच्छियं-कस्सेयं तडागं ? । अमच्चेण भणियं-तुभं । कहं । तओ अमचेण सव्वं सिटुं । राया तुट्ठो अमच्चस्स ॥
उक्तोऽप्रशस्तो भावोपक्रमः । प्रशस्तमाह-आचार्यस्य यद् भावमुपक्रामति एष प्रशस्तो
भावोपक्रमः ॥ २६२ ॥ आचार्यस्य भावमुपक्रम्य किं कर्त्तव्यम् ? अत आहलौकिका
जो जेण पगारेणं, तूसइ कार-विणयाणुवत्तीहिं। प्रशस्तो
30 आराहणाइ मग्गो, सु चिय अव्वाहओ तस्स ॥ २६३ ॥
'यः' आचार्यों येन प्रकारेण 'कार-विनयानुवृत्तिभिः' कारेण-वैयावृत्त्यादिकरणेन यथापादौ प्रक्षालनीयौ, विश्रामणा कर्तव्या, ग्लानादीनां नित्यं वैयावृत्त्यं कर्तव्यमित्यादि; तथा १°गाऽम° ता० ॥ २ "दासभोजो एस तव" इति चूर्णी पाठः ॥
For Private & Personal Use Only
भावोप- 30
क्रमः
Jain Education International
www.jainelibrary.org