Page Text
________________
७६
सनिर्युक्ति-भाष्य-वृत्ति के बृहत्कल्पसूत्रे [ अनुयोगाधिकारः
कारको घटस्य कर्त्ता कुम्भकारः, ज्ञापको यथा - तमसि घटादीनामभिव्यञ्जकः प्रदीपः, उपनयः–उपसंहारः, नयाः - नैगमादयः, एतेषु निपुण आहरण हेतूपनय - नयनिपुणः; सहि श्रोतारमपेक्ष्य तत्प्रतिपत्त्यनुरोधतः क्वचिद् दृष्टान्तोपन्यासं क्वचिद् हेतूपन्यासं करोति, उपसंहारनिपुणतया सम्यगधिकृतमर्थमुपसंहरति, नयनिपुणतया नयवक्तव्यतावसरे सम्यक्प्रपञ्चं वैवि5 क्त्येन नयानभिधत्ते । ‘ग्राहणाकुशल: ' प्रतिपादनशक्त्युपेतः ॥ २४३ ॥ खसमयं परसमयं वेत्तीति खसमय-परसमयवित्, स च परेणाक्षिप्तः सुखेन स्वपक्षं परपक्षं च निर्वहति । 'गम्भीर ः ' अतुच्छखभावः । 'दीप्तिमान्' परवादिनामनुद्धर्पणीयः । 'शिवः' अकोपनः, यदि वा यत्र तत्र वा विहरन् कल्याणकरः । 'सोमः' शान्तदृष्टिः । गुणाः - मूलगुणा उत्तरगुणाश्च तेषां शतानि तैः कलितो गुणशतकलितः । 'युक्तः ' समीचीनः प्रवचनस्य - द्वादशाङ्गस्य सारम् -अर्थं कथ10 यितुम् ॥ २४४ ॥ कस्माद्गुणशतकलित इष्यते ? इति चेद् अत आह—
गुणस्स वणं, घयपरिसितु व्व पावओ भाइ ।
गुणहीणस्स ने सोहर, नेहविहूणो जह पईवो ॥ २४५ ॥
यो मूलगुणादिषु गुणेषु सुस्थितस्तस्य वचनं घृतपरिसिक्तपावक इव 'भाति' दीप्यते । गुणहीनस्य तु न शोभते वचनम्, यथा स्नेहविहीनः प्रदीपः । उक्तञ्च – आयारे वहतो, आयारपरूवणाअसंकंतो । आयारपरिब्भट्टो, सुद्धचरणदेसणे भइओ ॥ गतं न वेति द्वारम् । अधुना कस्येति द्वारमाह -
कस्येति द्वारम्
15
20
25
जइ पवयणस्स सारो, अत्थो सो तेण कस्स कायन्वो । एवंगुणन्निएणं, सव्त्रसुयस्साsss देसी ॥ २४६ ॥
यदि प्रवचनस्य सारो अर्थस्तर्हि स तेन एवंगुणान्वितेन कस्य कर्त्तव्यः ? किं सर्वश्रुतस्य ? उत 'देशस्य' श्रुतस्कन्धादेः ? इति ॥ २४६ ॥ अत्र सूरिराह
को कलाणं निच्छ, सव्वस्स वि एरिसेण वत्तव्वो ।
कप्प - व्यवहाराण उ, पगयं सिस्साण थिजत्थं ॥ २४७ ॥
को नाम जगति कल्याणं नेच्छति : ततः सर्वस्यापि श्रुतस्यानुयोग ईदृशेन वक्तव्यः । केवलं कल्पो व्यवहारश्चापवाद बहुलस्ते नैतयोरनुयोगे विशेषत एतादृशेन 'प्रकृतम्' अधिकृतमधिकारः, एवंगुणयुक्तेनैव कल्प - व्यवहारयोरनुयोगः कर्त्तव्य इत्यर्थः । कस्मादेवमुच्यते ? इति चेत्, उच्यते - शिष्याणां स्थिरीकरणार्थम् ॥ २४७ ॥ तदेव स्थिरीकरणं भावयतिसुस्सग्गठियप्पा, जयणान्नातो दरिसतो वि ।
तासु न वह नूणं, निच्छयओ ता अकरणिजा ॥ २४८ ॥
यदा नाम यथोक्तगुणशतकलितः कल्प-व्यवहारयोरनुयोगं करोति तदा शिष्या एवमव
30
॥ २४५ ॥
१ न भायति ने ता० ॥ २ स्नेहेन वि' डे० ॥ ३ इस वक्तव्वो ता० ॥ ४ रस कां० ०ता० ॥ ५ लस्तेन तयो भा० मो० विना ॥ ६°वम् ? उच्यते - शिष्या० भा० विना ॥
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002510 |
| Book Title | Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | Bhadrabahuswami |
| Author | Chaturvijay, Punyavijay |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 296 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 18 MB |