Page Text
________________
सनियुक्ति-भाष्य-वृत्तिके वृहत्कल्पसूत्रे [अनुयोगाधिकारः शिष्येणा- शिष्यः 'नो(चो)दयति' प्रश्नयति-'समर्थे' ग्रहण-धारणासमर्थे तथा परिणामके, उपलक्षणनुयोग
मेतत् , ग्रहण-धारणा[]समर्थेऽतिपरिणामके ऽपरिणामके] च या प्ररूपणा तया युष्माकं रागदातरि गुरौ राग- द्वेषौ प्रसजतः । तथाहि-तिसृभिः परिपाटीभिरेकान् ग्राहयतो रागः, अपरान् सप्तभिः परिपाद्वेषत्वा- टीभिर्गाहयतो द्वेषः; तथा परिणामकान् ग्राहयतो रागः, इतरानतिपरिणामका-ऽपरिणामकान् पादनम्
5 परिहरतश्च द्वेषः । एतेषां' ग्रहण-धारणासमर्था-ऽसमर्थानां परिणामकादीनां च 'यथाऽऽनुपू॰' क्रमेण नानात्वं वक्ष्ये ॥ २११ ॥ तत्र प्रतिज्ञातमेव निर्वाहयन् प्रथमतो ग्रहण-धारणासमर्था-ऽसमर्थान् प्रति राग-द्वेषावाह
मच्छरया अविमुत्ती, पूयासकार गच्छइ य खिन्नो ।
दोसो गहणसमत्थे, इयरे रागो उ वुच्छेयो ॥ २१२ ॥ 10 ग्रहण-धारणासमर्थ शिष्यं तिसृभिः परिपाटीभिहियत एतावन्ति कारणानि स्युः-एष बहुशिक्षितो मम सपनो भविष्यति, ततो मत्सरतया तिसृभिः परिपाटीभिस्तस्य प्र(मा)हणम् , अन्यथा एकया परिपाट्या तं ग्राहयेत् । 'अविमुक्तिः' इति एष सूत्रा-ऽर्थेषु समाप्तेषु मां मोक्ष्यते, इतरथा तु शिष्यपरिवारत्वेन वर्तत इत्यविमुक्तिकारणम् । अथवा गृहीतसूत्रा-ऽर्थस्यास्य पूजासत्कारो भविष्यति । 'खिन्नो वा' परिश्रान्तोऽन्यं गणं गमिष्यति । “वोच्छेय(यो)"ति 15 मद्वसतौ चानुयोगस्य व्यवच्छेदो भविष्यति, अन्यस्य तथाविधशिष्यस्याभावात् । एवं कारणानि सम्भाव्य ग्रहण-धारणासमर्थे तिसृभिः परिपाटीभिरनुयोगं वदतो द्वेषः । 'इतरस्मिन्'
जडे रागः, यथातदवबोधमनुयोगस्य प्रवर्तनात् ॥ २१२ ॥ अत्राऽऽचार्यः प्राहभाचार्यस्य
निरवयवो न हु सेको, सयं पगासो उ संपयंसेउं । प्रतिवचः
कुंभजले वि हु तुरिउज्झियम्मि न हुँ तिम्मए लिट्ठ ॥२१३ ॥ 20 'न हु' नैव सूत्रस्य 'प्रकाशः' अर्थः 'सकृद्' एकया परिपाट्या निरवयवः' समस्तः
सम्प्रदर्शयितुं शक्यः, तस्य ग्रहण-धारणासमर्थस्यापि तथाऽवधारयितुमशक्यत्वात् । एतदेव प्रतिवस्तूपमया द्रढयति-न हि कुम्भजलेऽपि त्वरितमुज्झिते लेष्टुः सर्वात्मना तिम्यते, एवमेषोऽपि ग्रहण-धारणासमर्थोऽपि नैकया परिपाट्याऽवधारयितुमीश इति तिसृभिः परिपाटीभिर
नुयोगकथनमित्यदोषः ॥ २१३ ॥ 25 साम्प्रतमतिपरिणामका-ऽपरिणामकान् परिहरतो द्वेषाभावमाह
सुत्त-ऽत्थे कहयंतो, पारोक्खी सिस्सभावमुवलब्भ ।
__ अणुकंपाऍ अपत्ते, निजूहइ मा विणस्सिज्जा ॥ २१४ ॥ 'परोक्षी' परोक्षज्ञानोपेतः शिप्येभ्यः सूत्रा-ऽर्थो कथयन् विनया-ऽविनयकरणादिना तेषां शिष्याणां भावम्-अभिप्रायमुपलभ्य 'अपात्राणि' अपात्रभूतान् शिष्यान् अनुकम्पया 30 'नि!हयति' अपवदति-न तेभ्यः सूत्रा-ऽौँ कथयति, श्रुताशातनादिना मा विनश्येयुरिति कृत्वा ॥ २१४ ॥ अत्रैवार्थे दृष्टान्तमा(न्ताना)ह
१ गच्छिति य ता० ॥ २ दोसा ग° ता० ॥ ३ य वोच्छेदो ता० ॥ ४ मम प्रसन्नो भवि भा० विना ॥ ५ सका भा० ता० ॥६ वि ता० ॥ ७त्तऽत्थं क° ता० ॥ ८°पाय अं ता० ॥ ९ "णिजहति ति न तेभ्य अपवाग्रं कथयतीत्यर्थः" इति।
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002510 |
| Book Title | Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | Bhadrabahuswami |
| Author | Chaturvijay, Punyavijay |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 296 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 18 MB |