Page Text
________________
भाष्यगाथाः १८१-८९ ]
साम्प्रतमुपदेश-प्रज्ञापना-ऽऽगमानाह
पीठिका |
दवाण दव्वभूओ, दव्ट्ठाए व विजमाईया |
उपदेश
प्रज्ञाप
अह दव्वे उवएसो, पन्नवणा आगमे चैव ॥ १८६ ॥
FISS.
5
corridoभूतो द्रव्यार्थं वा वैद्यादय उपदेशादि कुर्वन्ति एष द्रव्यतो नोआगमतो गमानां व्यतिरिक्त उपदेशः प्रज्ञापना आगमश्च । इयमत्र भावना - यद्वैद्य आतुरस्यौषधद्रव्याणामुपदेशं निक्षेपाः करोति, यं वा साधुरनुपयुक्त उपदेशं ( ग्रन्थाग्रम् - १५०० ) कथयति, अथवा यद्वैद्य 'एष मम द्रव्यं दास्यति' इति द्रव्यनिमित्तमौषधद्रव्याणामुपदेशं करोति एष नोआगमतो व्यतिरिक्तो द्रव्योपदेशः । तथा यः कश्चिद्रव्याणि प्रज्ञापयति, भावं वा प्रज्ञापयन् अनुपयुक्तः, यदि वा 'एष मम किञ्चिद्दास्यति' इति द्रव्यनिमित्तं प्रज्ञापनां द्रव्यादीनां करोति एषा नोआगमतो व्यतिरिक्ता द्रव्यप्रज्ञापना । तथा यद्धिरण्यादीनामागमं सङ्ग्रहं करोति, यो वा साधुर - 10 नुपयुक्त आगमं पठति, यं वाऽऽगमं वैद्यो वृत्तिनिमित्तं पठति स नोआगमतो व्यतिरिक्तो द्रव्यागमः । तथा य उपयुक्त उपदिशति प्रज्ञापयति पठति वाऽऽगमम् एते नोआगमतो भावत उपदेश-प्रज्ञापना-ऽऽगमाः ।। १८६ ॥ साम्प्रतमर्थै कार्थिकान्याह
――――――
६१
अणुयोगो य नियोगो, भास विभासा य वत्तियं चैव ।
er अणुओगस्स उ, नामा एगडिया पंच ॥ ९८७ ॥
अनुयोगो नियोगो भाषा विभाषा वार्त्तिकं च एतानि पञ्चानुयोगस्यैकार्थिकानि । तत्रानुकूल: सूत्रस्यार्थेन योगोऽनुयोगः । निश्चितो योगो नियोगः । अर्थस्य भाषणं भाषा | विविधप्रकारैर्भाषणं विभाषा । वृत्तौ भवं वार्त्तिकम्, यदेकस्मिन् पदे यदर्थापन्नं तस्य सर्वस्यापि भाषणम् ॥ १८७ ॥ उक्तान्यैकार्थिकानि, सम्प्रति निरुक्तद्वारमाह
1
निरुक्तद्वारम्
Jain Education International
१ वोच्छिति अत्थ ता० ॥ २ “उंडिया णाम लेहस्स मुद्दा" इति चूर्णौ ॥
For Private & Personal Use Only
16 कानि
20
निच्छियमुत्त निरुत्तं तं पुण सुत्ते य होइ अत्थे य । सुते उचरिं च्छं, अत्थनिरुत्तं इमं तत्थ ।। १८८ ॥
उ० "
निश्चितमुक्तं निरुक्तम् । तच्च द्विधा - सूत्रस्यार्थस्य च । तत्र सूत्रस्योपरि “नेरुत्तियाणि तस्स " ( गाथा ३११ ) इत्यादिना ग्रन्थेन वक्ष्ये । अर्थनिरुक्तं पुनः 'इदं' वक्ष्यमाणम् ॥ १८८॥ तदेव विवक्षुः प्रथमतस्तद्विषयान् दृष्टान्तान् वक्तव्यान् सूचयति
अणु वायरे य उंडिय, पर्डिसुया चेव अब्भपडले य ।
वत्तिय चउक्कभंगो, निरुत्तादी वत्तणी व जहा ॥ १८९ ॥
त्र दृष्टा
अनुयोगे अणुत्वे बादरत्वे च दृष्टान्तो वक्तव्यः । नियोगे 'उण्डिका' उण्डिकापत्रक - न्ताच दृष्टान्तः, उण्डिका- मुद्रा । भाषायां प्रतिश्रुतदृष्टान्तः । विभाषायामभ्रपटलः । वार्त्तिके चत्वारो भङ्गाः, तत्र मङ्खदृष्टान्तः । तथा निरुक्तादीनि यथा वर्द्धमानखाम्याख्यातवान् तथा किमूष - 30 भादयोऽपि ? उतान्यथा ? उच्यते - तथेति, केवलज्ञानस्य तुल्यत्वात् ; यथा 'वर्त्तनी' मार्गः सा सर्वजनपदेषु प्रमाणत एकैव भवति ॥ १८९ ॥ तत्र प्रथममनुयोगद्वारमाह
अर्थस्यैकार्थि
25
अर्थनिरुक्तं त
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002510 |
| Book Title | Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | Bhadrabahuswami |
| Author | Chaturvijay, Punyavijay |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 296 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 18 MB |