Page Text
________________
४५६ जैनदर्शन में कारण-कार्य व्यवस्था : एक समन्वयात्मक दृष्टिकोण
३२७. 'अकारणमपि कर्म, सहायापेक्षत्वात्, भारोत्पाटवत्" -द्वादशारनयचक्र पृ. ३५५ ३२८. द्वादशारनयचक्र पृ. ३५५ ३२९. "कमैकान्तवादोऽप्ययुक्तः। तत्प्रदर्शनार्थमाह-एवंवादिनस्ते पुनः कार्यलक्षणत्वात्
कर्मणः, कार्य कर्म, यत् क्रियते तत् कर्म, कर्तुरीप्सिततमं कर्म इति लक्षणादक्षरार्थाच्चानुमेयः कर्ता। तस्मात् कर्मणोऽन्यं कर्तारं कर्मव्यतिरिक्तमन्तरेण कर्माभावाद् घटस्येव कुलालोऽवश्यैष्यः कर्ता।" ।
___ -द्वादशारनयचक्र, प्रथम विभाग, सिंहसूरि टीका, पृ. ३५७ ३३०. द्वादशारनयचक्र, प्रथम विभाग, सिंहसूरि टीका, पृ. ३५७ ३३१. "अस्यापि ब्रीहिदृष्टान्तस्य क्षित्युदकाकाशवातांकुराधावृत्तिरूपत्वात् तेषां च
स्वरूपभेदात् स्वत: पृथाभूतकत्रविनाभूतं कर्म सिध्यति अतो
विपर्ययसाधनत्वमिति।" -द्वादशारनयचक्र, प्रथमो विभाग, सिंहसूरि टीका, पृ. ३५७ ३३२. "किंचान्यत्, अक्षरार्थाच्च, "क्रियत इति कर्म कर्तुरीप्सिततमं कर्म इति
कर्मशब्दाक्षरार्थः। ततस्तस्य कृतकत्वं निर्विवादम्, तस्माच्च निर्विवादकृतकत्वात् कर्मणः कतुरव भावः स्वतन्त्रस्य, पुरुष एवं भवति, कतुरेव भावः सर्वस्येति पंचमीनिर्देशाद् वा पुरुषादेव सर्व भवति कारणात्.......तच्छक्तेः, तस्मादेव हि कर्तुः पुरुषात् कर्मणः कृतकत्वशक्तिः, कर्तुर्वा पुरुषस्य करणशक्तिः न व्रीहिणैव
व्रीहिवदावर्तकत्वेनेति।" -द्वादशारनयचक्र, प्रथमो विभाग, सिंहसूरि टीका, पृ.३५७ ३३३. द्वादशारनयचक्र, प्रथमो विभाग पृ. ३५८ ३३४. द्वादशारनयचक्र, प्रथमो विभाग, सिंहसूरि टीका, पृ.३५८ ३३५. 'कर्मप्रवृत्तिमात्रत्वात् तथा शास्त्रार्थस्य अस्मदुपदेशादिक्रियाणां च
प्रतिपत्त्यप्रतित्त्योः सर्वाण्येतानि कर्मण एवेति चेत्।' द्वादशारनयचक्र, प्रथमो
विभाग, पृ. ३५८-३५९ ३३६. द्वादशारनयचक्र, प्रथमो विभाग, पृ. ३५९ ३३७. "यथा चात्र परिणाम्यपरिणामकभावादेकत्वं तथात्मकर्मणोरपि। आत्मा
परिणमयति तथाभवनसामर्थ्याद् गतिजात्यादिना पुद्गलान् पुद्गलाश्चात्मानं मिथ्यादर्शनादित्वेन अन्योन्यपरिणामकत्वादनादित्वमेकत्वम्।।
-द्वादशारनयचक्र, प्रथमो विभाग, पृ. ३६१ ३३८, “यदपि च रूपादि तदप्यात्मन एव तत्त्वम्, उपयोगात्मकत्वात्
तदव्यतिरेकलभ्यरूपत्वात्, मध्यादिवत्....यच्चोपयोगस्वतत्त्वं मत्यादि तदपि पुद्गलात्मतत्त्वम्, रूपाद्यत्मकत्वात्, अण्वादिवत्" -द्वादशारनयचक्र, प्रथमो विभाग, पृ. ३६२-३६३
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002509 |
| Book Title | Jain Darshan me Karan Karya Vyavastha Ek Samanvayatmak Drushtikon |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Shweta Jain |
| Publisher | Parshwanath Shodhpith Varanasi |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 718 |
| Language | Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 11 MB |