Page Text
________________
पूर्वकृत कर्मवाद ४४७ २४२. "मनःप्रसादोऽपि क्रियारूप एव, ततश्च यथा दान-कृष्यादिकाः क्रियाः फलवत्यः
तथा क्रियासाम्याद् मनः प्रसादस्यापि फलेन भवितव्यमेव, यच्च तस्य फलं तत् कर्मैव, इति न कश्चिद् व्यभिचारः।"
-विशेषावश्यक भाष्य, गाथा १६१६ की टीका २४३. "दानादिक्रियैव कर्मणः कारणमुक्ता, अत्र तु मनः प्रसादादिक्रिया
तत्कारणमुच्यते, इति कथं न पूर्वापरविरोधः? इति" -विशेषावश्यक भाष्य, गाथा
१६१६ की टीका २४४. "सत्यम्, किन्तु मनःप्रसादादिक्रियैवानन्तर्येण कर्मणः कारणम्, केवलं तस्या
अपि मनःप्रसादादिक्रियाया दानादिक्रियैव कारणम्, अतः कारणकारणे
कारणोपचाराददोष इति।' -विशेषावश्यक भाष्य गाथा १६१६ की टीका २४५. “दानादिक्रियातो मनःप्रसादादयो जायन्ते, तेभ्यश्च प्रवर्धमानदित्सादिपरिणामः
पुनरपि दानादिक्रियां करोति, एवं पुनः पुनरपि दानक्रियाप्रवृत्तेः सैव मनप्रसादादेः फलमस्तु, न तु कर्मेति भावः, दृष्टफलमात्रेणैव चरितार्थत्वात् किमदृष्टफलकल्पनेन? इति हृदयम्।"
-विशेषावश्यक भाष्य, गाथा १६१७ की टीका, २४६. "यथामृत्पिण्डो घटस्य निमित्त विज्ञेयस्तथा दानादिक्रियापि मनःप्रसत्तेः। दृश्यन्ते हि
पात्रदानादिभ्यश्चित्ताहादादयो जायमानाः। न च यद् यस्य निमित्तं तत् तस्यैव फलं
वक्तुमुचितम् दूरविरुद्धत्वादिति।" -विशेषावश्यक भाष्य, गाथा १६१७ की टीका २४७. “सा क्रिया सर्वापि तन्मात्रफलैव दृष्टमात्रफलैव युज्यते, नादृष्टफला, यथा
दृष्टमांसमात्रफला पशुविनाशक्रिया; न हि पशुविशसनक्रियामदृष्टाधर्मफलार्थ कोऽप्यारभते, किन्तु मांसभक्षणार्थम् अतस्तन्मात्रफलैव सा, तावतैवावसितप्रयोजनत्वात्। एवं दानादिक्रियाया अपि दृष्टमात्रमेव श्लाघादिकं
किंचित् फलम्, नान्यदिति।" -विशेषावश्यक भाष्य, गाथा १६१८ की टीका २४८. “कृषि-हिंसादिका दृष्टफलाः क्रिया अदृष्टफला अपि प्रतिपद्यस्वाभ्युपगच्छ।
इदमुक्तं भवति यद्यपि कृषि-हिंसादिक्रियाकर्तारो दृष्टफलमात्रार्थमेव ताः समारभन्ते नाधर्मार्थम्, तथापि तेऽधर्मलक्षणं पापरूपमदृष्टफलमश्नुवत एव, अनन्तसंसारिजीवान्यथानुपपत्तेः। ते हि कृषिहिंसादिक्रियानिमित्तमनभिलषितमप्यदृष्टं पापलक्षणं फलं बवाऽनन्तं संसारं परिभ्रमन्तोऽनन्ता इह
तिष्ठन्ति।" -विशेषावश्यक भाष्य, गाथा १६२० की टीका २४९. "ननु दानादिक्रियानुष्ठातृभिर्यददृष्टं धर्मलक्षणं फलमाशंसितं तत् तेषां भवतु,
यैस्तु कृषि-हिंसादिक्रियाकर्तृभिरदृष्टमधर्मरूपं फलं नाशंसितं तत् तेषां कथं भवति?"
-विशेषावश्यक भाष्य, गाथा १६२० की टीका
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002509 |
| Book Title | Jain Darshan me Karan Karya Vyavastha Ek Samanvayatmak Drushtikon |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Shweta Jain |
| Publisher | Parshwanath Shodhpith Varanasi |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 718 |
| Language | Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 11 MB |