________________
गूर्जरेश्वरपुरोहितश्रीसोमेश्वरदेवविरचितं
[तृतीयः इत्युदीर्य भुजवीर्यशालिना, मुद्रिता दशनचन्द्रिकाऽमुना । वस्तुपालवदनारविन्दतः, स्यन्दते स्म मधु वाग्मयं ततः ॥
देव ! सेवकजनः स गण्यते, पुण्यवस्तु गुणवत्सुचाग्रणीः । यः प्रसन्नवदनाम्बुजन्मना, स्वामिना मधुरमेवमुच्यते ॥ . सप्रसादवदनस्य भूपतेर्यत्र यत्र विलसन्ति दृष्टयः । तत्र तत्र शुचिता कुलीनता, दक्षता सुभगता च गच्छति ॥ जायते जलदवृन्दवृष्टिभिः, शाखिनां सफलता शनैः शनैः । तुष्यतां क्षितिभृतां नु दृष्टिभिस्तत्क्षणादपि नृणां फलोदयः ।। नास्ति तीर्थमिह पार्थिवात् परं, यन्मुखाम्बुजविलोकनादपि । नश्यति द्रुतमपायपातकं, सम्पदेति च समीहिता सताम् । जीवनाय मनुजन्मनामिह, भ्राम्यतामथ कदापि स प्रभुः । त्वादृशो भवति भाग्ययोगतो, वेत्ति यः सदसतां यदन्तरम् ।।
किन्तु विज्ञपयिताऽस्मि किञ्चन, स्वामिना तदवधार्यतां हृदा । न्यायनिष्ठुरतरा गिरः सतां, श्रोतुमप्यधिकृतिस्तवैव यत् ।। सा गता शुभभयी युगत्रयी, देव ! सम्प्रति युगं कलिः पुनः । सेवकेषु न कृतं कृतज्ञता, नापि भूपतिषु यत्र दृश्यते ॥ ते राजानः स्वर्गताश्चक्रिरे यैर्वी रै। रिदमापतीनां प्रबन्धाः । तेऽपि प्राप्तास्तत्र सन्मन्त्रिणो ये, श्लोकांस्तेषां शोधयन्ति स्म शुद्धाः ॥ दृष्टिर्नष्टा भूपतीनां तमोभिस्ते लोभान्धान् साम्प्रतं कुर्वतेऽग्रे। यैर्नीयन्ते वर्त्मना तेन यत्र, भ्रश्यन्त्याशु व्याकुलास्तेऽपि तेऽपि ।। " न सर्वथा कश्चन लोभवर्जितः, करोति सेवामनुवासरं विभोः ।
तथापि कार्यः स तथा मनीषिभिः, परत्र बाधा न यथाऽत्र वाच्यता ॥ पुरस्कृत्य न्यायं खलजनमनादृत्य सह जानरीन् निर्जित्य श्रीपतिचरितमाश्रित्य च यदि । समुद्धर्तुं धात्रीमभिलषसि तत् सैव शिरसा, धृतो देवादेश: स्फुटमपरथा स्वस्ति भवते ।।
सचिववचनमेतच्चेतसा सोत्सवेन, क्षितितलतिलकोऽयं कर्ण्यमाकर्ण्य सम्यक् । अकृत कनकमुद्राकान्तिकिञ्जल्कसान्द्रं, करसरसिजयुग्मं मन्त्रियुग्मस्य तस्य ।। अवनिपतिरनेन भूरिधाम्ना, सचिवयुगेन चिराद् विराजमानः । पतगपतिरिवारिनागनाश, जनयति पक्षयुगेन संयुगे सः ॥ ॥ इति श्रीगूर्जरेश्वरपुरोहितश्रीसोमेश्वरदेवविरचिते कीर्तिकौमुदीनाम्नि
महाकाव्ये मन्त्रप्रतिष्ठा नाम तृतीयः सर्गः ॥
१ वाङ्मयं वा० मु० ॥ २ °नां फललता प्र० ॥ ३ रेर्वोरक्ष्मा वा० मु० ॥ ४ 'जितं वा० ॥ ५ धात्रीं समभिलषसि तच्छैष वा० ॥ ६ ऽयं कृत्स्नमा मु० ॥ ७ मन्त्रिस्थापना नाम वा० । मन्त्रिस्थापनो नाम मु० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org