________________
तृतीयः सर्गः ।
.
Marw
..
वस्तुपालवंशवर्णनम्
रसालङ्करणे तस्मिन्नालवालानुकारिणि । प्रांशुः प्राग्वाटवंशोऽभूत् , पुरे गूर्जरभूभुजाम् ॥ १ त्वचि साराः परे वंशाः, सदा पत्राणि बिभ्रति । क्रियासारैश्च वंशोऽयं, धत्ते पात्रपरम्पराम् ॥ २ नररत्नैर्यदुत्पत्नैरुताद्भुतकान्तिभिः । विभूषिता विशेषेण, जगतीव सरस्वती ॥ ____ मन्त्रिमण्डलमार्तण्डश्चण्डपः प्रथमः पुमान् । कुले तस्मिन्नुदेति स्म, तैमसामवसानकृत् ।। चाणक्यादिव चातुर्य, गिरमाङ्गिरसादिव । अम्भोधेरिव गाम्भीर्थ, यः शुभैकाग्रहोऽग्रहीत् ॥ न च्छिदं क्षुद्रमप्यत्र, मन्त्रिरत्ने निवेशितम् । धात्रा केन प्रकारेग, सोऽनुस्यूतगुणः कृतः ? ॥ मानी नामन्यत श्लाघ्या, यः श्रियं सरसीरुहाम् । यैर्मनागपि न म्लानमिनपादावधीरितैः ॥
तश्चण्डप्रसादोऽभूद , गङ्गाडिण्डीरपाण्डुभिः । यशोभिः ककुभां येन, चक्रे श्रीखण्डमण्डनम् ॥ ८ कदाचिदपि न त्यक्तः, पाणिपद्मगृहीतया । गेहिन्येव वदान्योऽयं, नृपव्यापारमुद्रया ॥ । मृदुर्वागी मतिस्तीक्ष्णा, साधुः श्रीः कीर्तिरित्वरी । वीतरागं मनो यस्य, स्फीतरागं करद्वयम् ॥ यः पराभूतकर्पूरैः, कीर्तिपूरैर्निरन्तरम् । चिरं विरचयामास, राकामाकालिकीमिह ॥
सोमः समुद्रतस्तस्मादुजगाम मनोरमः । सवित्री जातमात्रेण, येन द्यौरिव दिद्युते ॥ . १२ अपूर्वः कोऽपि सोमोऽयं, कलङ्कविकलाकृतिः । न हि मारेपुरस्कार, चक्रे भावं च नो भवे ॥ १३ निदधे गुणरत्नानां, यत्र कोशः स्वयम्भुवा । तत्र श्रीसिद्धराजोऽपि, रत्नकोशं न्यवीविशत् ॥ १४ स्वं मेने येन सोमेन, पूर्णेनाभ्यर्णवर्तिना । गृहीतानन्तभोगः "श्रीसिद्धेशोऽधिकमीश्वरात् ॥ सावित्रं बिभ्रता तेजः, सीतां च सहचारिणीम् । काकुत्स्थेनेव येनापि, न दीनातिक्रमः कृतः ॥ १६
अमेयमहिमा श्रीमानश्वराजस्ततोऽभवत् । येन दानाईहस्तेन, हस्तिराजोऽप्यजीयत ॥ तेस्मानिरन्तरत्यागस्थगिताश्रितदुःस्थितैः । "निजैरेवेन्द्रियैर्लब्धा, कामना न मनागपि ॥ १८ आनीतं न्यायतो वित्तं, व्ययितं धर्मकर्मसु । यशस्तु जर्गति स्तुत्य, केवलं यस्य तिष्ठति ।। १९ प्राकृतां रेणुकाबाधां, स्मरन्ननुशयादिव । मातुर्विशेषतश्चक्रे, भक्तिं यः पुरुषोत्तमः ॥ जनन्या जठरे मासानध्युवास दशैव यः । हृदयाम्भोरुहे तस्य, यावजीवमियं पुनः ॥
1 पुनः ।। १रस्थव प्र. वा० ॥ २ इच्छा तेजश्च प्र० टि० ॥ ३ तमसा दुष्टानाम् प्र० टि० ॥४ अन्त प्र० टि० ॥ ५ चाणिक्या वा० ॥ ६ ने न्यवेशयत् । धात्रा(ता) के मु० ॥ ७ तथापि प्र० टि० ॥ ८ इनः-सूर्यः, पाद-किरणाः, अवधीरित-अवगणित, अनस्वामीपादैः प्र० टि० ॥ ९ अकालभवाम् प्र. टि०.१० मरणं कामश्च प्र० टि० ॥ ११ भवः-संसारः शिवश्च प्र० टि० ॥ १२ श्रीसमिद्धः सोऽधिक वा० । श्रीसमिद्धोऽधिक मु० ॥ १३ सवित्र्या इदं सवितुरिदम् प्र० टि० ॥ १४ यस्मा प्र० ॥ १५ निजैरिवे मु०॥ १६ गत स्तु प्र. ॥ १७ चक्रवर्ती प्र० टि० ॥ १८ यस्य प्र. ॥
P
२१
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org