________________
कारि० २७१-२७७ ]
२. अनुमानप्रस्तावः
एकं चलं चन्यैः नटेर्नष्टं मचापरैः ।
आवृतैरावृतं भागे रक्त रक्तं विलोक्यते ||२७१॥
[ 8 ३१७. अथ मतं चलादेस्ततोऽर्थान्तरत्वादचलादिकमेव तत्त्वतः, ततो न चलाचलादिरूपवत्तया जात्यन्तरस्यावलोकन मिति; तत्राह - ]
अन्यथा तदनिर्देश्यं नियमस्याप्यसम्भवात् ।
[ 8३१८. संभव एव समवायादिति चेन्न; तस्य निषेधात् । अभ्युपगम्याप्याह - ] वृत्तावपि न तस्येदं विश्वरूपं विभाव्यते ॥ २७२॥ [8 ३१६. तदनभ्युपगमे दोषमाह - ]
सम्यग्ज्ञानं व्यवस्थाया हेतुः सर्वत्र तत्पुनः । प्रत्यक्षं यदि बाध्येत लक्षणं प्रतिरुध्यते ॥ २७३॥ साङ्कर्यं व्यवहाराणां सन्निवेशविशेषतः । नानैकपरिणामोऽयं यदि न व्यवतिष्ठते ॥२७४ ||
सत्यप्येकार्थकारित्वे संश्लेषपरिणामतः ।
इन्द्रियादिषु नैकत्वं यदि किं वा बिरुद्धयते ? || २७५ || [ ९३२१. अस्यैव तात्पर्यं विस्तरतो व्याख्यातुकाम आह-]
तदनेकार्थसंश्लेषविश्लेषपरिणामतः ।
स्कन्धस्तु सप्रदेशोंऽशी बहिः साक्षात्कृतो जनैः ॥२७६॥ [ 8 ३२२. इदानीं तत्साक्षात्करणेनैव विपक्षाभ्युपगमं प्रतिक्षिपन्नाह - ] नाsनाकारैकविज्ञानं स्वाधारे बदरादिवत् । तादात्म्येन,
[8 ३२३. भेदे दूषणान्तरमप्याह - ]
[8 ३२०. कुतश्चायं निरंशवादे वस्तुषु स्थूलप्रतिभास: ? न चायं नास्ति; प्रसिद्धत्वात् । एकार्थकारित्वादिति चेन्न ; अर्थस्याप्यणुरूपस्याप्रतिवेदनात्... .... तन्न तत्कारित्वम्, सत्यपि तस्मिन् न ततस्तत्प्रतिभासो व्यभिचारात्, अस्ति हि तत्कारित्वमिन्द्रियालोकादीनां न च तत्र स्थूलैकप्र- 15 तिभासः, विषये चोदिता प्रवृत्तिरिन्द्रियादावपि स्यात्, एतदेव दर्शयन्नाह - ]
६७
पृथग्भावे सति वृत्तिर्विकल्प्यते ||२७७||
[ ७३२४. भवेदेवं यदि तथादर्शनं लभ्येत, न चैनं कश्चित्, तदभेदस्यैवोपलम्भात्,
तदेवाह - ]
Jain Education International
5
For Private & Personal Use Only
10
20
दर्शनादर्शने स्यातां सप्रदेशाप्रदेशयोः ।
[ ९३२५. भवतु तर्हि भवत्परिकल्पितस्यापि स्कन्धस्याभावो भेदाभेदयोरेकत्र विरोधा - 30 दिति चेदाह - ]
25
www.jainelibrary.org