Shravak Bhoomi

SR No.: 002436
Original Sutra Author: N/A
Author: Karunesha Shukla
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute
Total Pages: 618
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 10 MB

Page 347

द्वितीयं योगस्थानम्
241
. [स्कन्धः'] कतमः । षट्चेतना कायाः चक्षुः संस्पर्शजा
(contd. from p. 240)
षट् संज्ञाकायाः। चक्षुः संस्पर्शजा संज्ञा । श्रोत्रघ्राणजिह्वकायमनःसंस्पर्शजा संज्ञा। यथा सनिमित्तमपि संजानाति । अनिमित्तमपि · · परीत्तमपि . . . . महद्गतमप्यप्रमाणमपि नास्ति किञ्चिदित्याकिञ्चन्यायतनमपि संजानाति । सनिमित्तसंज्ञा कतमा। अव्यवहारकुशलस्यानिमित्तधातुसमापन्नस्य भवाग्रसमापन्नस्य च संज्ञां स्थापयित्वा यावदन्या संज्ञा ॥ अनिमित्तसंज्ञा · · · ·या स्थापिता संज्ञा परीत्ता संज्ञा . . . . . 'यया कामधातुं संजानाति । महद्गता संज्ञा . . . . . . यया आकाशानन्त्यायतनं विज्ञानानन्त्यायतनं । ' अकिञ्चनसंज्ञा . . . 'यया आकिञ्चन्यायतनं संजानाति ।; cp. A. K. with Vyakhya, II.47; Abd., Vs. 142, pp. 108-9; BDD, pp. 318, 320; Aaa., p. 296 : निमित्तोद्ग्रहणात्मिका संज्ञा; see also M. N., I.361; Vm., XIV.81 : यं किञ्चि सजाननलक्खणं सबं तं एकतो कत्वा 95914Fatt; Buddhaghosa mentions threefold classification of Saññā-Kusala, akusala and abyākata, ibid, XIV.129; see also para, 130 sq., VM, p. 98; PF, pp. 246-7; Ada., p. 53 : चित्तं विविधं प्रतीत्य सर्वधर्माः संज्ञा। सा त्रिविधा । परित्ता । महती । तदितरा च । असंख्येयभेदभिन्नबाह्यायतनसंग्रह
प्रत्ययेन संज्ञायते इति संज्ञास्कन्धः । 1. Missing in the MS., added by us. 2. cp. Vbh. p. 11: ये केचि सङ्खारा अतीतानागतपच्चुप्पन्ना अज्झत्ता वा
बहिद्धा वा ओळारिका वा सुखुमा वा हीना वा पणीता ये दूरे सन्तिके वा तदेकज्झ अभिसहित्वा अभिसङ्खिपित्वा—अयं वुच्चति सङ्खास्क्खन्धो ।; see pp. 11-4; SVA, p. 21; S. N., II.312; Asm., p. 5 : संस्कारस्कन्धव्यवस्थानं कतमत् । षट्चेतनाकायाः। चक्षुःसंस्पर्शजा चेतना श्रोत्रघ्राणजिह्वकायमनःसंस्पर्शजाचेतना यया कुशलत्वाय चेतयते संक्लेशाय' . . . अवस्थाभेदाय चेतयते इतीयं चेतना वेदनां संज्ञा च स्थापयित्वा तदन्ये चैतासिका धर्माश्चित्तविप्रयुक्ताश्च संस्काराः संस्कारस्कन्ध इत्युच्यते ।; cp. Aaa., p. 296; Vsm., XIV.81 : यं किञ्चि अभिसङ्खरणलक्खणं सब्बं तं एकतो कत्वा सङ्खारक्खन्धो । · · 'अभिसङ्खरणलक्खणं नाम रासिकरणलक्खणं ।
(contd. on p. 242)