Shravak Bhoomi

SR No.: 002436
Original Sutra Author: N/A
Author: Karunesha Shukla
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute
Total Pages: 618
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 10 MB

Page 317

द्वितीयं योगस्थानम्
तत्र धातु प्रभेदः [6] कतमः । तद्यथा षड्धातवः । पृथिवीधातुरब्धातुस्तेजोधातुर्वायुधातुराकाश
धातुविज्ञानधातुश्च ।
211
na पृथिवीधातुद्विविधः 12
आध्यात्मिको
1. cf. M. N., III. 323-4 : छधातुरो अयं भिक्खु, पुरिसोति - इति खो पतं वृत्तं किं चेतं पटिच्च वृत्तं ? छयिमा, भिक्खु, धातुयो — पठवीधातु, आपोधातु, तेजोधातु, वायोधातु, आकासधातु, विञ्ञाणधातु । 'छधातुरो अयं, भिक्खु, पुरिसो ति - इति यं तं वृत्तं इदमेतं पटिच्च वृत्तं ; cp. also Vsm., XV. 22 sq.; cf. Adv., Vs. 13 :
सत्त्वप्रज्ञप्त्युपादानमौलं षड्धातवो मताः । प्रोक्तास्तद्भेदतो यस्मादस्मिमानो निवर्तते ॥ ;
see, s s, p. 131 : षड्धातुरयं महाराज, पुरुषः । षड्धातुरय महाराज पुरुषइति न खलु पुनरेतद्युक्तम् - किं वैतत् प्रतीत्योक्तं षडिमे महाराज धातवः । कतमे षट् ? तद्यथा पृथिवी धातुरब्धातुस्तेजो धातुर्वायुधातुराकाशधातुविज्ञानधातुश्च इमे महाराज षड्धातवः । ... • (पितृपुत्रसमागमसूत्रम्); see also, BCAP, IX.88 (pp. 237-8); cf. Ada., VII.17, p. 73.: षड्विधयोगेन पुद्गलकायावाप्तिः । षड्विधाः कतमे । चत्वारि महाभूतानि आकाशं विज्ञानं ।
2. cp., M. N. II.325: कतमा च भिक्खु पठवीधातु ? सिया अज्झत्तिका सिया बाहिरा । कतमो च अज्झत्तिका पठवीधातु ? यं अज्झत्तं पच्चत्तं कक्खलं खरिगतं उपादिन्नं, सेय्यथीदं - केसा लोमा नरवा दन्ता तचो मंसं न्हारू
अट्ठमि वक्कं हृदयं यकनं किलोमकं पिहकं पप्फासं अन्तं अन्तगुणं उदरियं करीसं यं वा पन पि किंचि अज्झतं पच्चत्तं कक्खलं खरगतं उपादिन्नं —अयं वुच्चति, भिक्खु, अज्झत्तिका पठवीधातु । या चेव खो पन अज्झत्तिका पठवीधातु या च बाहिरा पठवीधातुरेवेसा । •; cp. also, Sā. Sū., MSS, I. 101; cf. p. 109 also (Madh. Śā. Sū); Śs, p. 131 : कतमश्च महाराज आध्यात्मिकः पृथिवीधातुः ? यत्किंचिद् बाह्य कक्खटत्वं खरगतमुपात्तम् । तत्पुनः कतमत् ? तद्यथा केशा रोमाणि नखा दन्ता इत्यादि ।
(contd. on p. 212)