________________
द्वितीयं योगस्थानम्
.
181
तत्रोपपन्नः परिनिर्वात्ययमुच्यते अनभिसंस्कारपरिनिर्वायी पुद्गलः ।
साभिसंस्कारपरिनिर्वायो पुद्गलः कतमः । योभिसंस्कारेण प्रयत्नेन खेदमार्ग संमुखीकृत्य तत्रोपपन्नः परिनिर्वात्ययमुच्यते साभिसंस्कारपरिनिर्वायी पुद्गलः ॥
ऊर्ध्वस्रोताः पुद्गलः कतमः'। यः पुद्गलो1. अनभिसंस्कारपरिनिर्वायी कतमः । उपपन्नः अनभिसंस्कारेण यो मार्ग संमुखीकृत्य
दुःखस्यान्तमनुप्राप्नोति । Asm., p. 90; cf. AKB, VI.37 : अनभिसंस्कारपरिनिर्वायी त्वनभिसंस्कारेणाभियोगवाहिमार्गाभावात्; cf. Pu. P., p. 26 : इधेकच्चो पुग्गलो पञ्चन्नं ओरम्भागियानं संयोजनानं परिक्खया ओपपातिको होति तत्थ परिनिब्बायी अनावत्तिधम्मो तस्मा लोका। सो असङ्खारेन अरियमग्गं सजनेति उपरिट्ठिमानं संयोजनानं पहानाय । अयं वुच्चति पुग्गलो
'असङ्खारपरिनिब्बायी।'; see, Pu. P.A., p. 36. 2. Pu. P., p. 26; AKB, VI.37: साभिसंस्कारं परिनिर्वात्यभियुक्ता
वाहिमागत्वात्; cp., AKV, p. 559; अभिसंस्कारपरिनिर्वायी कतमः । उपपन्नोभिसंस्कारेण यो मार्ग संमुखीकृत्य दुःखस्यान्तमनुप्राप्नोति । Asm.,
p.90. 3. ऊर्चस्रोताः कतमः । उपपन्नो रूपावचराणां भूमौ भूमौ यावदकनिष्ठगान् प्रविश्य
तत्रानास्रवमार्ग संमुखीकृत्य दुःखस्यान्तमनुप्राप्नोति । पुनः कश्चिद्यावद् भवाग्रान्मार्ग संमुखीकृत्य दुःखस्यान्तमनुप्राप्नोति । अपि च व्यवकीर्णभावितस्य चतुर्थस्य ध्यानस्य पञ्चप्रकाराः प्रभेदाः। मृदुपरिभावितं मध्यपरिभावितमधिमात्रपरिभावितमधिमात्राधिमात्रपरिभावितमध्याधिमात्राधिमात्रपरिभावितं च । तः व्यवकीर्णभावितस्य चतुर्थध्यानस्य पञ्चप्रभेदैः यथाक्रमं पञ्चसु शुद्धावासेषूपपत्तिः ॥ Asm., pp. 90-1; इधेकच्चो पुग्गलो पञ्चन्नं ओरम्भागियानं संयोजनानं परिक्खया ओपपातिको होति तत्थ परिनिब्बायी अनावत्तिधम्मो तस्मा लोका। सो अविहा चुतो अतप्पं गच्छति, अतप्पा चुतो सुदस्सं
(contd. on p. 182)
