Kshir Tarangini

SR No.: 002433
Original Sutra Author: N/A
Author: Yudhishthir Mimansak
Publisher: Ramlal Kapur Trust
Publication Year: 1986
Total Pages: 444
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 9 MB

Page 330

॥ अथ तनादिगणः ॥
१. तनु विस्तारे । इतः षट् सेट उभयपदिनश्च । तनादिकृञ भ्य उ: ( ३।१।७९) तनोति तनुते तन्वः तनुवः, तन्मः तनुमः । तनोतेर्यकि ( ६ |४| ४४ ) इति तायते तन्यते । अतनीत् प्रतानीत् ( द्र० ७/२/७ ) | तनादिभ्यस्तथासो: ( २।४।७६) सिज्लुग्वा - प्रतत, प्रतथाः, वनतितनोत्यादीनाम् (६।४।३७) इत्यनुनासिकलोपः ; प्रतनिष्ट, प्रतनिष्ठाः ! नहिवृति ( ६ | ३ | ११६ ) इति क्वौ दीर्घः परीतत् । तत्वा तनित्वा । ततः, विततः । सनीवन्तर्ध ( ७।२।४६ ) इति वेट् - तितनिषति, प्रनिट्पक्षे - तनोतेर्विभाषा - ( ६ |४| १७ ) दीर्घः - तितांसति तितंसति । तनोतेर्ण: ( द्र० ३|१|१४० वा० ) - प्रवतानः । घञि ( ३।३।१८, १९ ) वितानो यज्ञः, सन्तानः, एकतानः । भृमृशी ( उ० १1७ ) इत्यु: - तनुः । कृशिचमितनि ( उ० १1८० ) इत्यू : - तनूः । सितनिगमि ( उ०१/६९ ) - इति तुन् –- तन्तुः । तुक् । तोकमपत्यम्' । सानसिवर्णसि' (उ०४) १०७) इति तण्डुलम् । तन्यृषिभ्यां क्सरच् ( तु० उ० ३।७५ ) - तसरः सूत्रवेष्टनम् । त्रसरस्तु पट्टसूत्रम् । तनिमृभ्यां किच्च ( उ० १५ ३।८८) ततम् । तातः (द्र० उ० ३।६०) पिता । तनेः कयन् ( तु० द्र० उ०४।ε६) – तनयः । ष्ट्रन् ( दश० उ० ८।७९ ) - तन्त्रम् । न क्तिचि दीर्घश्च ( ६ |४| ३१ ) - तन्तिः । तन्त्रीः । क्तिनि ( ३ | ३|१४ ) - ततिः पङक्तिः । तनोतेर्डङः सन्वच्च - ( उ० ५।५२ ) - तितउः परिपवनम् । तनेरनंश्च वः (तु० उ० २।६३ ) - त्वक् । वा ल्यपि ( ६ |४| २० ३८) इत्यनुनासिकलोपः प्रतत्य प्रतन्य ॥ १ ॥
1
२. षणु दाने । सनोति, सनुते । सात्वा सनित्वा । सायते सन्यते । असनीत्, असानीत् । श्रसात प्रसनिष्ट; असाथाः प्रसनिष्ठाः । सनी१. तुलनीयम् - मधातुपारायण ८ । १ ।।
२. 'वृन् लुटि ( उ० ५।६ ) इत्युलच्, तण्डुलम्' इति पाठा० ।
२५
३. प्रत्रोभयत्रार्थनिर्देशे विपर्यासः संजात इति प्रतीयते । अमरकोशे त्रसरः सूत्रवेष्टनम्' ( ३।२।२४) इति पठ्यते । हैमोणादिवृत्तौ ' तसरः कौशेयवस्त्रम् ' . इति निर्दिश्यते । अयमेव ' तसरः' सम्प्रति 'टसर' इति भाषायां प्रयुज्यते । अत्र दशपाद्युणादिवृत्तिः ८।५५ अवलोकनीया । ४. ' तितूस् चालनी' पाठा० ।
३५