Page Text
________________
भ्वादिगण: ( १ )
७।३।७५) इति दीर्घः - ष्ठीवति । ल्युटि वा गुणः ' - ष्ठेवनम्, ष्ठीवनम् । ष्ठ्य त्वा, ष्ठीवित्वा । टिष्ठेव । षकारात् परस्थकारोऽयमित्येके ' तिष्ठेव ॥ ५४८ ||
८७
1
I
3
३७४. जि जये । जयोऽत्रोत्कर्षः । जयति । विपराभ्यां जेः (१ | ३ | १६ ) इति तङानी - विजयते, पराजयते । लक्ष्येऽनिट्कोऽयम् - जेता । अत एव कौशिको नाध्यैष्ट, जि त्रि श्रभिभवे (१।६७६) इत्यनेनैव सिद्धत्वात् । तन्न, अकर्मक सकर्मकत्वार्थमुभयोरूपादानम् । कृवापाजि ( उ० १1१ ) इत्युण् - जायुरौषधम् । जंत्रम् जेतुरिदम् ।। ५४६ ।।
३७५. जीव प्राणधारणे । जीवति जीवः । भ्राजभासभाषदीपजीव ( ७/४/३) इति वा ह्रस्वः - प्रजिजीवत्, प्रजीजिवत् । यावति विन्दजीवो: ( ३ | ४ | ३० ) इति णमुल् - यावज्जीवमग्निहोत्रं जुहुयात् । जीवकः पक्षी । जीवंजीवः पक्षिविशेषः । जीवेरातुः ( उ० १।५० ) जीवातुर्जीवनौषधम् । जीवितम् । जीवेरातृकन् वृद्धिश्च (उ० १२८१) जैवातृकश्चन्द्रः । जोवनस्य मूतो जीमूतः । जाविका संज्ञायाम् ( द्र०
1
६।१।६४।। भाष्यकारस्वाह - 'द्वाविमौ ष्ठिवू थकार : ' ( ६ |१| ६४ ) तन्त्रेणोभयोपदेश
१. चन्द्रस्तु 'ष्ठिवुसिवोर्दीर्घश्च' (१।३।६८ ) इत्यनेन दीर्घत्वं शास्ति, चाद् यथाप्राप्तं गुणं च ।
२. द्रष्टव्या काशिका एकस्य द्वितीयो वर्णष्ठकारो ऽपरस्य इत्यर्थः । ‘तिर्वाष्ठिव:' इति हेमचन्द्र:
(
४ | १ | ४३ ) |
३. लक्ष्ये लौकिक प्रयोग इत्यर्थः । उदात्तेषु पाठात् सेट् प्रतीयते, लोके २० त्वनिट् रूपेण प्रयुज्यत इत्यर्थः । यथा विद ज्ञाने ( २।५७ ) इत्यस्य उदात्तेषु पाठात् वेदिता, भारस्य वेत्ता न तु चन्दनस्य इति 'वेत्तासि वेद्यं च ' ( गीता १११३८ ) इति च प्रयोगदर्शनाद् सेट्त्वमनिट्त्वं चोभयमपि साधु । तथैव उदातंषु जयते: पाठात् सेदत्वम् - जयिता, लोके 'जेता' प्रयोगदर्शनाद् श्रनिट्त्वं चोभयमपि द्रष्टव्यम् इति त्वस्मन्मतम् ।
४. यदा उत्कर्षवाची तदाकर्मकः, यदा तु परिभववाची तदा सकर्मकः । यथा' जयति जितम्' (४,४ | २ ) इत्यत्र कर्मणि क्तः । अत एवोभयोः पृथक् पाठ प्रावश्यक इति भावः । ५. 'जीवंजीवकरच कोर:' पाठा० ।
६. जीवनस्य जलस्य मूतः पुटबन्धो जीमूतः' इत्यमरटीकायां (पृष्ठ २४) क्षीरः । मेघ इत्यर्थ: ।
}
१०
१५
२५
३०
| SR No. | 002433 |
| Book Title | Kshir Tarangini |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yudhishthir Mimansak |
| Publisher | Ramlal Kapur Trust |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 444 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 9 MB |