________________
६२
प्र० वा० वृत्तौ (१ परिच्छेदः)
क. ताय: चतुः सत्यप्रकाशनम्
द्वितीयलक्षणयोगमप्याह' (1)
तायो वा 'चतुः सत्यप्रकाशनम् ॥१४८॥
तायो वा चतुः सत्यप्रकाशनं । परैरज्ञातस्य सत्यचतुष्टयस्य प्रकाशनम्वा तद्योगात् तायी प्रमाणं भगवानुक्तः । ( १४८ )
ख. चत्वारि आर्य सत्यानि
(क) दुःखसन्त्यम्
I. संसारिणः स्कन्धा दुःखम्
आर्यसत्येषु दुःखमाह ।
;
दुःखं संसारिणः स्कन्धाः रूपवेदनासंज्ञासंस्कारविज्ञानाख्याः पञ्च
संसारः । तद्वन्तो दुःखं तिसृभिर्दु : खताभिः ।
स्कन्धाः । जन्ममरणप्रबन्धः
-ननु यदि स्कन्धा एव प्रतीत्यसमुत्पन्ना न तु कश्चित्सत्त्वो यः संसरति तदा "रागादयो यादृच्छिका अहेतवः स्युरित्याह ( 1 )
रागादेः पाटवेक्षणात् । अभ्यासान्न यदृच्छातोऽहेतोर्जन्मविरोधतः ॥१४९॥'
अभ्यासाव्रागादेः पाटवस्येक्षणात् । अभ्यासादेव ते भवन्ति न तु यवृच्छातः । न ह्यकारणाद्विशेषसम्भवः । नाप्यहेतुका रागादयोऽहेतोर्हेतुरहितस्य जन्मविरोधतः । न ह्याकाशं कदाचिज्जायते । (१४९)
II. रागावीनां वातादिदोषजत्वनिरासः
स्यादेतत् (1) वातप्रकृतिर्मोहवान् । पित्तप्रकृतिद्वेषवान् । श्लेष्मप्रकृती रागवानिति वातादिधर्मो दोषगण इत्याह ।
" अज्ञातार्थप्रकाशो वा द्वितीयलक्षणं ।
★ अनुलोमतो व्याख्यायेवानीं प्रतिलोमतः कार्यप्रतिपत्या कारणसिद्धिदर्शनेन प्रामान्यमाह ।
संसारिणः स्कन्धाः ।
