________________
प्र० वा. वृत्तौ (३ परिच्छेदः) कलकलइ व ध्वनिमा श्रुतिस्तदापि स्यात्। अथ वाचकस्योलब्धिप्रत्ययभावा"दुपलब्धिस्तदा कलकलेपि स्याद् विशेषाभावात् (1) __ यदि चेन्द्रियाणां संस्कारविशेषाच्छब्दविशेषोपलब्धिप्रतिनियमस्तदा (1)
कथं वा शक्तिनियमाद् भिन्नध्वनिगतिर्भवेत् । शक्तिनियमस्तदा शक्तिनियमादिन्द्रियाणां कथं भिन्नध्वनिगतिर्भवेत् ।' शब्दविशेषवत् ध्वनिविशेषस्यैव ग्राहकमिन्द्रियं स्यात् तत्कथं कलकलध्वनिप्रतीतिः। -किञ्च (1)
ध्वनयः संमता यैस्ते दोषैः कैरप्यवाचकाः ॥२५८।। - ध्वनिभिर्व्यज्यमानेस्मिन् वाचकेपि कथं न ते । * कैरपि दोष+नयोऽवाचकाः सम्मतास्ते दोषा व्यज्यमानेपि वाचकेस्मिन् कथन्न भवन्ति । तथाहि। यथा प्रत्येकमवाचकत्वाद्वाच(क)त्वे वा ध्वन्यन्तरवैफल्यात् साहित्याभावाच्च ध्वनयोऽवाचकास्तथा ध्वनिभिः प्रत्येकं वाचकानभिव्यक्तेरभिव्यक्ती वा ध्वन्यन्तरे वैफल्यात् साहित्याभावाच्च नाभिव्यज्येत' शब्दः । अनभिव्यक्तश्च कमर्थं प्रतिपादयेत्। ।
(घ) a. वर्णानुपूर्विचिन्ता वर्णानुपूर्वी वाक्यं चेन्न वर्णानामभेदतः ॥२५९॥
तेषाश्च न व्यवस्थानं क्रमान्तरविरोधतः । वर्णानामानुपूर्वी परिपाटिविशेषो वाक्यं । तच्चोपलभ्यत एवेति चेत् । न वर्णानामानुपूच्या अभेदतः। न हि वर्णेभ्यो भिन्ना आनुपूर्वी प्रतीति
.. ' अवाचकश्रवणादेव। वाचकेन सह पृथग्वा ध्वनेरपि श्रवणं स्यादित्यर्थः।
"कलकलेपि वाचकश्रुतिः स्यात् पदवाक्यच्छेदबाधात्।
'पूर्वपूर्वध्वनिभागस्योत्तरोत्तरेण ध्वनिभागेनासन्धानाद् वैयाकरणाचैरवाचका इष्टाते दोषाः। तस्मादनुपलब्धिवादितो ध्वनिः
गतौ वा युगपन्नानारूपध्वनिश्रुतिवच्छब्दानामपि स्यात् न हि तैः किञ्चिदपराद्ध। - तन्न वर्णापौरुषेयता।
न वर्णव्यतिरिक्तं तच्चापौरुषेयं ।
