Page Text
________________
सामान्यचिन्ता.....
३१७ व्यावृत्तस्वभावा ज्ञाननिविष्टा विकल्पबुद्धयारूढा अभिन्ना इमा'मान्त्युत्पलत्वादिना शब्दत्वादिना च। ... एतेन सामान्यव्यवस्थो क्ता (1) त' एवैकजा त्यवसिताऽन्यतोऽनीलात् । नित्याच्च नीलमित्यादिविक ल्पाकारेण एकेन तत्कारिता व्यावृत्तरूपताऽध्यवसायविषयेण विशेषिता व्यावृत्ता आभान्ति नीलोत्पलमिति. शब्द 'स्यानित्यत्व मिति ॥ (७६, ७७)
त एव तेषां सामान्यसमानाधारगोचरैः। ज्ञानाभिधानैर्व्यवहारो मिथ्यार्थः प्रतन्यते ॥७८॥
तेषामुभयव्यावृत्तिविशेषितानां विकल्पारुढानामर्थानां सामान्ययोविशेषणविशेष्यभूतयोर्द्धर्मर्मिरूपयोश्च सामानाधिकरण्यं समानापारो भावप्रधानत्वान्निर्देशस्य। स गोचरो येषान्तर्ज्ञानाभिधान विकल्पशब्दैविशेषणविशेष्यभावस्य धमिधर्मभावस्य व्यवहारो मिथ्यार्थः प्रतन्यते विस्तार्यते॥ (७८) - स च सर्वः पदार्थानामन्योन्याभावसंश्रयः ।.
तेनान्यापोहविषयः तदतत्कार्यकारिणाम् ॥७९॥ वस्तुलाभाश्रयो;
सच ज्ञानाभिधानलक्षणो विशेषणविशेष्यभावादिव्यवहारः सर्वः पवानों तदतत्कार्यकारिणामन्योन्यस्य इतरेतरस्याभावो व्यवच्छेदः संभयो विषयो यस्य : स तथा। तेन व्यवच्छेदविषयत्वेनापोहविषयो व्यवस्थाप्यते । वस्तुनो लाभस्य :प्राप्तेश्चाश्रयो निमित्तं स व्यवहारो भवति ॥ (७९)
यत्र यथोक्तानुमितौ यथा। नान्यत्र भ्रान्तिसाम्येपि दीपतेजो मणौ यथा ॥८॥ ' यत्र व्यवहारे वस्तुनः सम्बन्धः परंपरया तदुत्पत्तेरस्ति० यथोक्तानुमिती -
न वस्तुतो बुद्धिरूपस्यालीकत्वात्। व्यवहारनिमित्तं। 'त एवेति परिकारिकाया आकृष्टं।
त एव ज्ञान (नि)विष्टा व्यावृत्ताः सन्तः पुनरन्यतः सजातीयावपि व्या-.. वृत्ता भान्ति यथा नीला अनीलावतश्च व्यावृत्तिद्वयस्य भानात् सामानाधिकरण्यबीजमुक्त।
व्यावृत्तभाव। उत्पलानित्यमात्रजाती बखया नीलशब्देन विशेषित • व्यावृत्तपदार्थानुभवद्वारेणोत्पत्तेः। विषिविषयत्वावस्य । न सर्वः किन्तु। १० उदाहरणमाह। .
| SR No. | 002419 |
| Book Title | Pramanvarttikam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rahul Sankrutyayan |
| Publisher | Allahabad Law Journal Press |
| Publication Year | |
| Total Pages | 610 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 11 MB |