Page Text
________________
स्वसंवितिसिद्धिः
वर्णानाम्वायवीयसंयोगविभागद्वारेणाभिव्यक्तावपीष्यमाणायामयमनन्तरोक्तोऽक्रमाणां सकृदभिव्यक्तेरुत्तरो यत्नः प्राणप्रेरणादि को व्यर्थः स्यादिति दोषः 522
समनुषज्यते । (४९० )
स्यादेतद् (1)
अनेकया सद्ग्रहणे यान्त्या धीः सानुभूयते ।
न दीर्घप्राहिका सा च तन्न स्याद्दीर्घघीस्मृतिः ॥४९१ ॥
अनेक या धिया तस्यानेकाश्रयात्मकस्य वर्णस्य ग्रहणे कृते पश्चाद् यान्त्या धीरन्त्यावयवग्राहिका सा बुद्ध्यन्तरेणानुभूयते तया दीर्घादिबुद्धिभविष्यतीति चेत् । नन्वेवं पूर्व्वासां बुद्धीनामनेकावयवग्राहिकाणां न बुद्धयन्तरेण ग्रहो नापि स्वसम्वेदनेन वित्तिः । या चानुभूयते साऽन्त्यावयवग्राहिका धीः सापि हि म बीर्घा "विवर्णग्राहिका तत्तस्माद्दीर्घषीस्मृतिर्न स्यात् । (४९१)
पृथक् पृथक् च बुद्धीनां सम्वित्तौ तद् ध्वनिः श्रुतेः । अविच्छिन्नाभता न स्याद् घटनश्च निराकृतम् ॥४९२॥
२६५
'न गृहीतमेव स्मर्यते वर्णावयवग्राहिकाणां बुद्धीनां पृथक् पृथक, स्व 'स्क्याहिमीभिः बुद्धिभि: संवित्ताविष्यमाणायाञ्च तद् ध्वनिधुतेर्दीर्घादिवर्म्मबुद्धेरभिता निरन्तरप्रतिभासता न स्यात् । अन्तरान्तरा बुद्धिग्राहिणीभिर्बुद्धिभिरवयवग्राहिबुद्धीनां व्यवधानात् । स्वग्राहिकाभिर्बुद्धिभिर्व्यवधानेपि बुद्धीनां लघुवृत्तित्वात् घटनमव्यवधानाध्यवसानं निराकृतमन्यत्रापि समानं तदित्यादि (२।१३५) यथावयवग्राहिका बुद्धयो लघुवृत्तयः तथा तद्ग्राहिबुद्धिकाले तदभावोंपि लघुवृत्तिरिति बुद्धयवच्छेदवणं विच्छेदोऽपि मन्येतेत्युक्तं प्राक् । ( ४९२) कि (1)
faresनं शृण्वतोप्यस्य यद्यविच्छिन्नविभ्रमः । हस्वद्वयोचारणेपि स्यादविच्छिन्नविभ्रमः ॥४९३ ॥
. विच्छितं शृण्वतोपि लघुवृत्तेर्यद्यविच्छिल भ्रमस्तदा हस्वद्वयोच्चारणेपि लघुवृत्तेरविच्छिन्नविभ्रमः स्यादिति दीर्घबुद्धिर्भवेत् । (४९३)
१ Rafaeक्तस्य सवा स्थितेनित्यत्वात् २ उक्तमप्युत्तरप्रबन्धावतारार्थमाह ।
सावयववादी मीमांसक आह । " निरन्तरया इति पूर्व्वतो विशेषः । पूर्व्वाप्रहादेव । ६ पूर्व्वानुभवाद्भिः । • तद्वर्णयोग्य सकृत् श्रुतिः ।
३४
| SR No. | 002419 |
| Book Title | Pramanvarttikam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rahul Sankrutyayan |
| Publisher | Allahabad Law Journal Press |
| Publication Year | |
| Total Pages | 610 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 11 MB |