________________
[ पर्वकृदन्तप्रक्रिया ]
टीकाद्वयोपेता ।
( २२५ )
(सुबोधिनी) - ध्यायतेः क्विपि संप्रसारणम् ॥ ध्यै चिन्तायाम् । सुष्ठु ध्यायतीति सुधीः ॥
( गमादीनां ञमस्य लोपः किपि क्यपि वा ) अङ्गगत् । परी
तत् । संयत् । सुनत् ॥
(सुबोधिनी ) - गमादीनां ञमस्य लोपः क्विपि क्यपि वा ॥ गम् तन् यम् णम् इत्यादीनामनुनासिकस्य लोपः स्यात्किपि, क्यपि तु वा ॥ अङ्गं गच्छतीति । ह्रस्वस्य पितीति तुक् । अङ्गगत् ॥ परि तनोतीति परीतत् । नहिवृतिवृषिव्यधीति पूर्वस्य दीर्घः ॥ संयच्छतीति संयत् । सुनमतीति सुनत् ॥
( ऊङ् च ) अग्रेगूः । अग्रेभ्रूः ॥
(सुबोधिनी ) - ऊङ् च ॥ गम्यादीनामूङादेशो नमस्य लोपश्च स्यात्किपि । ङित्त्वादन्त्यस्यादेशः । अग्रे च्छतीति अग्रेगूः । अग्रे भ्रमतीत अग्रेभ्रूः । सप्तम्या अलुक् ॥
(तत्त्वदी० - अग्रेगूः ॥ अत्र गच्छति ॥
(द्युतिगमिजुहोतीनां किपि द्वित्वम् ) दिद्युत् । जगत् ।
(सुबोधिनी ) - @तिगमिजुहोतीनां विपि द्वित्वम् ॥ द्योतते इति । श्रुतेः पूर्वस्येति संप्रसारणम् । दिद्युत् । गच्छतीति गम्यादीनामिति मलोपः । हस्वस्येति तु । जगत् ॥
( जुहोतेर्दीर्घः ) जहः ॥
(सुबोधिनी ) - जुहोते दीर्घः ॥ अस्य दीर्घः स्यात्किपि ॥ जुहोतीति जुहूः । करणस्य कर्तृत्वविवक्षायां किए ॥
(पदान्तस्यानितर्नस्य णत्वमुपसर्गस्था निमित्तात्) अन प्राणने । हे प्राण ॥ मित्राणि शास्तीति मित्रशीः ॥
(सुबोधिनी ) - पदान्तस्यानितेर्नस्य णत्वमुपसर्गस्थान्निमित्तात् ॥ उपसर्गस्यान्निमित्तात्परस्य पदान्तस्यानितेर्नस्य णत्वं स्यात् ॥ अन प्राणने । प्रकर्षेण अनितीति । सम्बोधने हे प्राण ॥ नाम्नो नो लोपशिति सूत्रे अधावित्युक्तत्वान्नलोपो न ॥ आसु अनुशिष्टौ । क्किपो लोपे प्रत्ययलोपे प्रत्ययलक्षणमिति न्यायेन हसादिकित्प्रत्ययपरत्वात् शासोररितीकारः । घसादेरिति षः । दोषामिति रः । ' य्वोविं हसे' इति दीर्घे मित्रशीः ॥
(तत्त्वदी०) हे प्राणिति ॥ नाम्नो नो लोपशधावित्यत्राधाविति निषेधाद्धावेव नलोपाभावोऽन्यत्र भ्यामादौ भवत्येवेति सूचनाय संबोधनान्तमवोदाहृतम् ॥
१५
