Kadambari Part 02

SR No.: 002412
Original Sutra Author: N/A
Author: Hitvardhanvijay
Publisher: Kusum Amrut Trust
Publication Year: 2005
Total Pages: 246
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 241

लागू । तरलिका नामि एक दासी ते मुंने परांणी तेडी गयी । पछी कपिंजल शिष्ये, ते पुंडरीक ऋषि भ्रष्ट्यो । शिक्षा देतां मि सांभल्यो । कयुं, येह ऋषिपुत्र ब्रह्मचारी वैरागी तापस, तिं ए शुं साधन निःफल खोहुँ । परस्त्रीशुं संसर्ग भाषण-ऋषिनूं ए कर्म नहीं । ऋषि लाजी नीचूं जोई रह्यो । पछि कपिंजल प्रति पुंडरिक ऋषि बोल्या, ये हुं शून्य छु । पछि मुनि तरलिका दासी मातानि सूंपी । त्यहां ऋषि, वृत्तांत जोवा रही । मुनि तो घणि दुःखिं घरि लेई गया । मुनि पुंडरीकनूं ध्यान । कामज्वरिं आकली थई पड़ी । कर्णमंजरीनिं आधारिं जीवती रहूं। एटलि तरलिका दासी साथि हुंती तेह पणि आवी । तेणीइं मुनि धैर्य कीg, येह कपिंजल ऋषि शिष्य तेणिं पूठिं आवी तमारी वात पूछी, ये एह कन्या कहिनी छइ ? एहनूं नाम शुं छि ? । पछि मिं सर्व वृत्तांत कही, कहूं छइंमहाश्वेता एक कुंअरीनूं नाम छि । ते माटइ सर्वथा कपिंजल चतुर दीसि छिं । आपण पासिं ऋषि माटि एकवार सर्वथा आपशि । ते कपिंजल नी वाट जोईए छई । एटलिं वनमां ऋषि मृतप्राय थयो । तेणिं कपिंजल शिष्य शीघ्र मोकल्यो । माहरि द्वारि आव्यो । ते दासीई कह्यु कपिंजल द्वारि रह्यो छि । ते मि आदरशें माहि तेडयो । पछि कपिंजले एकांत मुनि कह्यु, येह ऋषिनां प्राण राखवा माटि आव्यो छु । ऋषि मृतप्राय छि । वनमा खोली काढ्यो दोहल्यो छि । स्वास मात्र रह्यो छि । एवो एकान्त राखी आव्यो छु । महाश्वेता विना वियोगथी विह्वल छि । एहवी वात करतां दासी एके कह्यु तमारी माता तमनिं दुखी साभलीनिं जोवा आवइ छइ । एटलि कपिंजल उठी गयो । मा आवी गई। ते मि वृत्तात काई न जाणुं, येह कपिंजल क्यहां गयो । पछि तरलिकानि मिं पूर्छ । हविं शुं करवू ? । ऋषि माटे कपिंजल विनय घणो करी गयो छिं । पछि दासी समेत हुँ त्यहां रात्रि वनमाहि नीकली । वाटिं जाता अपशुकन थया । तथापि सोले श्रृंगार करी विह्वल थकी हुं नीसरी । ते वनमा गई । त्याहर पहलू चंद्रोदय थातिं ऋषिइ चंद्रमा वारो, ये उदय को घडी म थाएश । उदय थए कामवृद्धि थए हुं मरोस ते चंद्रमाइं न मान्यू । ऋषि अति दुःख पामी मुओ । ते कपिंजलि अमे दूरिथी रोतो सांभल्यो । त्यहां गयां ऋषि मृत्यु पाम्यो दीठो । हुं दुख पामी रोई । एटली वात, महाश्वेता, ते राजा आगलि कहिता, जाबालि हारीतनि की
कहि छडं- राजा आगलि महाश्वेता रडी पडी। राजा दुख पांम्यो । का एह वात एटलि राखो । पछी वली महाचेता निश्वास थई बोली, येह त्याहरिं देह न गयो तो हविं नही जाइं । पछिं मिं तरलिकानि कहयुं । काष्टचिता रचो । एह विचार करतां आकाशी एक पुरुष उतरो । मुनि कहयुं तुं मरेश मां । रंग राखे एहशुं एक समै संग थासे । एहवु कही मृतकनि ते पुरुष अंतरिक्ष लेई गयो । एटलिं कपिंजल शिष्य कोप करीनिं पंठि वलगवा गयो, ते २ तारामंडलमां पिसता मि दीठा । आश्चर्य हुं पामी रही । तरलिकाइ मुनि प्रतिबोध देई करी मरवा न दीधी । आशा मिलवानी धरी हुं न बली । वैराग्य धरी ते दिवसनी हुं सदाशिवनिं चरणे रहूं छु । मा बापि इष्टिं प्रतिबोधी समजावी जोई, पणि ते दिवसथी वन न महेल्यु । ते ऋषिनूं स्मरण करती रहुं छु । वलतूं राजा कहि छिं - तुं दुख म करेश, ते को लेई गयो तें जीवाडशे । कहुं छि ते सहि । पूर्वि विश्वावसु गन्धर्वनी कन्या मीनका स्थूलकेश ऋषि परण्या । ते सर्प डशी कन्या मुई । ऋषिइं पोतानु अर्द्ध आयुष्य आप्युं । आपीनिं जीवाडी । बभ्रुवाहनिं अर्जुन मारो, नागकन्या अलुपाई जीवाडयो । त्यम ताहरि तपिं एह जवीशिं सही । अभिमन्युनो परीक्षित उत्तराना विलापथी कृष्णे जीवाडयो । त्यम जीवशि । जीवाडवा लेई गयो को एक ते जीवाडशे । पछि राजाई पूर्छ, तरलिका क्यहां गई छि ? । महाश्वेता कह छइ - अमृतथी एक कुल उपयूँ तेहनि मंदिरा कन्या उपनी । चित्ररथा तेहनि परण्यो । बेहुनि महासंतोषमाहि एक पुत्री होई । महासुंदरी छि । कादंबरी तेहगें नाम छि । ते माहरे महा इष्ट छड़ । ते माहरइ शोकिं शोक करइ छड़; परणती नथी । मज पासिं क्षीरोद सेवक तेहने माबापें मोकल्यो तो, तेहनुं दुख देखी सही सकतां नथी । पछि मि कादंबरी पासिं तरलिका मोकली छिं, येह तुं सर्वथा परणे । ते त्यहांथी तरलिका आवी नथी । एहवू कही रात्रि परस्पर जूजुआं सूतां । प्रातःकालिं तरलिका एक सेवक साथि आवी । महाश्वेतापासिं चंद्रापीड देखी विचार उपनो, येह एक कुण राजा । पछि तरलिकानि सेवकनइ पूछु-कादंबरी रूडी छि ?। कादंबरी;
ओलंभो कहाव्यो, ये माहरे योग धरव पडशि, जा विवाहनूं कहिशो तो । पछि महाचेताइं सांभली सेवकनि कहूं हूं नगरमां आवी समाधान करोस तुं जा । कहि, पछि राजानि कादंबरीनी स्तुति करी राजानि मोह उपजाव्यो, येह हिंडो तो जोवा जैए । तेहने दुःख
(5
कादम्बरी।
। परिशिष्टम् ।