Page Text
________________
( संक्षिप्त गुजराती कादम्बरी ) ॥ महोपाध्याय श्री ५ भानुचंद्रगणिगुरुभ्यो नमः ॥ श्रीसर्वज्ञं नत्वा भक्त्या स्वीयं च सद्गुरुं स्मृत्वा ।
कादम्बयुद्धारो विधीयते सिद्धिचन्द्रेण ॥१॥ विदशा नगरी, वेत्रवती नदीनिं तटिं । त्यहां राजा शौद्रकं राज्य करि । एक समि दक्षिण देशथी एक चांडाली परम सुंदरी, शुक एक लेई राजद्वारि आवी । प्रतीहारिं राजानि आवी विनती करी कह्यु-एक चांडाली द्वारि अति सुरूपा अति चतुरा शुक हस्त धरी आवी छिं । राजाई मांहिं तेडी, शुक परम गुणी चतुर, तेणे शुकिं राजानि केटलाएक श्लोक भणी आशीर्वाद कीधो । राजा घणूं प्रसन थया । चांडालीइं कह्यु-एह शुकनूं नाम वैशंपायन छिं । अत्यंत गुणी सकल कला प्रवीण छिं । तम योग्य छिं, ते माटे ल्यावी छु । एह तमे राखो । ते राजाई प्रेमशू राख्यो । पछइ राजाई पोतानो प्रधान कुमारपाल नामि तेहनि कहुं-एक शुक उत्तम भणई छड् । प्रधांने कहुं एहनि शाप दीसि छड़, वर छि ते माटे उत्तम भणइ छिं । मोहलमा मोकलो । वृत्तांत सर्व कहेशिं । ते राजाइं शुक महोलमा मोकल्यो । पछि राजा भोजन करी मोहलमां पधारा । शुकनि प्रसन मनिं पूर्वापर शुक, वृत्तांत पूर्छ । शुक कहि छिविंध्याटवी स्थानक दंडकारण्य क्षेत्रमाहि छिं । त्यहां अगस्त्यनो आश्रम छि । त्यहां माहरी जन्मभूमि छिं । त्यहां पंपासर नामि सरोवर छि । तेहनें कांठिं एक शीबल वृक्ष छि । तेहना कोटरमा माहरी माता मुनिं जणतां मुई। पिता मुनें पालतो । ते एकवार आहेडीइं कोटि मरडी लीधो । पछि हूं पांख विना वृक्षतले पांदडांना पुंजमा पडयो । छानि रहों ते आहेडीइं न दीठो । त्यहां हूं तृषाक्रांत थयो । त्यहां थकी तपोवन ढूंकडं हतुं त्यहां हुं अतिदुखि टुकडो गयो । ते तपोवन जाबालि ऋषि रहि । तेहनो पुत्र हारित सरोवरिं स्नाननि आवतां हुं अति दुखी पडयो दीठो । पछि शिष्य हस्ते हुं लीधो । जल पायूं । पछि ऋषिपुत्र स्नान करी अशोकवृक्ष तलि जाबालि शिष्यसंयुक्त वृंदमां बिठा हता त्यहां मुनि लेई गयो । ऋषिइं पूर्छ पुत्रनि-येह, एह शुक क्यहां थकी लाव्यो । कहयुं वनमाहि दुखी तृषाक्रान्त पडयो तो दया जाणी लाव्यो । ऋषि त्रिकालदर्शी मुज साहामु जोई मुंने कहुं, अविनय कीधांना एह फल । पछि शिष्य पुत्रादिके ऋषिनि पूर्छ एहनो स्वामी शो अविनय छि । ते ऋषिइं कहयुं एकांत रात्रि विधिपूर्वक कहशुं । पछिं रात्रि मुंनि पासे बिसारी सर्व आगलि ऋषिइं कथा कही, ती कथा सांभलो । इम कही वैशंपायन शुक ते हवि राजा शौद्रक आगलिं जाबालि ऋषिनी कही कथा कहि छ।।
उजेणी नगरी पुरी शिरोमणि । त्यहां सूर्यवंशी तारापीड राजा अति विख्यात । तेहनो मंत्री शुकनाश नामिं ब्राहाण धीर अति चतुर । ते मंत्रीनिं सर्व राजकार्य सूपी राजा क्रीडा करि । ते राजाने पुत्र नहीं । विलासवती नामि राणि अति प्रिया, ते पुत्र विना दुःखिणी रहिं । एकवार राजाइं अंतःपुरमांहिं पधारतां राणी रोदन करती दीठी । राजाई समाधान करीनिं राणीनिं रोदननु कारण पूर्छ । राणी सलज थे, न बोल्यां । त्याहरिं त्यहां दासीइं उत्तर दीधो, येह पुराणथी सांभल्युं छिं, ये अपुत्रनिं गति नथी । ते माटे अतिदुःख पुत्र विना करि छि । पछि राजा कहि छिं । हुं पणि घ"ए दुःख करूं छु । देव-द्विजनी सेवाथी पूर्विं दशरथादिकनिं पुत्रसुख थयु छइ । तमे पणि देव-द्विजनी विशेष सेवा करो । पूत्र सुख थाशिं । आस्वासना करी राजा सभामध्ये पधारा । ते दिवस थकी विलासवती देव-द्विजनी भक्ति करवी मांडी । भक्ति करता केटलेएक दिवसे राणीनि स्वप्न हौउं, येह चंद्रमा पीउ छु । ते राजा आगलि स्वप्न कहुं । राजाइं शुकनाश प्रधान स्वप्नाध्याय जोवराव्यो । प्रधानें कहुं पूत्र राणिनि हशिं । आज राति, प्रातःपर्यंत राणी जागै । ते राणी जागी । पछे थोडा दिवसमा राणीनिं गर्भ रह्यो । राजानिं स्वप्न हुउं, येह राणीइं गर्भ धरो छि । पछि कुलवर्धना नामि राणिनी दासीइं राजानि वधांमणी कही, ये राणीजीइं गर्भ धरो छि । राजाई दासीनि वधामणी घणी आपी । राजा प्रधान बेहिं अंतःपूरमा जैनिं राणीनां चिह्न जोई गर्भ सही कीधो । पूर्ण दिवसिं पूत्र हौओ । हर्ष वध्यो, दान घणां दीधां । प्रधान पणिं अपूत्रवंत
W
कादम्बरी ।
परिशिष्टम् )
| SR No. | 002412 |
| Book Title | Kadambari Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hitvardhanvijay |
| Publisher | Kusum Amrut Trust |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 246 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 12 MB |