________________
चिकित्साकलिका। शेन तैलस्य । तैलप्रमाणं प्रस्थम् । तत्प्रमाणं च द्वात्रिंशत्पलानि । ततस्तैलमनया कल्पनया विपक्कमनिलापहरं नराणां प्राणिनां रास्नातैलं भवतीति ॥ ७२॥
रास्नातैल-तिल तैल २ प्रस्थ । क्वाथार्थ-रास्नादिगण की प्रत्येक औषध ४ पल, जल २ द्रोण,शेष क्वाथ आधा द्रोण । कल्कार्थ-एलादिगण तथा काकोल्यादिगण (एकत्र दूध से पीस कर); मिलित ८ पल । यथाविधि तैलपाक करें। यह तैल वातनाशक है ॥ ७२ ॥ इदानी बलादिना वानिलजे'विकार इति यदुक्तं तबलातैलमाह
रास्नादिभिः समधुरैः ससुगन्धिभिश्च कल्कीकृतैरिति बलातुलया कषाये । द्रोणेऽम्भसः कथितया दशमूलजे च
तैलं सृतं पवनजित् सपयस्कमेतत् ॥ ७३ ॥ रास्नादिभिः रास्नात्रिकण्टकेत्यादिभिः पूर्वोक्तैः, समधुरैः सकाकोल्यादिभिः, ससुगन्धिभिश्च एलादिसहितैरेव । रास्नादिकाकोल्यादिएलादिगणैः कल्कीकृतैः इत्युक्तम् । बलायास्तुला पलशतम् बलातुला तया कषाये क्वाथे कृते । तथा द्रोणेऽम्भसः कथितया । द्रोणे पूर्वोक्तं अम्भसः सलिलस्य कथितया सृतया चतुर्भागावशेषं यावत् कृते कषाये । दशमूलजे च कषाये । दशमूलपलशतं द्रोणेऽम्भसः प्रक्वाथ्य चतुर्भागावशेषो दशमूलस्य कषायः तस्मिन्बलाकषाये दशमूलकषाये च तैलं प्रस्थमितं सृतं पक्वं कल्कपादं सपयस्कं चतुर्गुणदुग्धमेतत् पवनजिद् वातजिद् भवतीति ॥ ७३ ॥
बलातैल-तिलतैल २ प्रस्थ । काथार्थ-बलामूल १ तुला (१०० पल), जल २ द्रोण, अवशिष्ट क्वाथ आधाद्रोण । दशमूल (मिलित) १ तुला, जल २ द्रोण, अवशिष्ट क्वाथ आधाद्रोण । दूध ८ प्रस्थ । कल्कार्थ-रास्नादिगण, काकोल्यादिगण, तथा एलादिगण; मिलित ८ पल । यथाविधि तैल को सिद्ध करें। यह तैल वातनाशक
साम्प्रतं द्वितीयं बलातैलमाह
शैलेयचन्दनदलद्रविडीगुडूची- . रास्नावलाद्विपबलानलदैः संकुष्ठैः ।।
