Page Text
________________
चिकित्साकलिका। य प्रकीर्तिताः। अतिशुद्धशरीराणां देहिनां तु भवान्तरे ॥ भवान्तरेऽपसर्पन्ति तस्माच्छोधनमाचरेत्॥"एवमनया दिशा अन्येषामपिव्याधीनां कर्मजत्वमूह्यत इति ॥१० । ११ । १२॥
उदररोग, अर्श, उन्माद, अपस्मार, रक्तपित्त, पङ्गता, बधिरता, मूकता प्रमेह, भगन्दर, प्रदर, आक्षेपक आदि वातव्याधि, श्वित्र, क्षय, रात्र्यान्ध्य, तिमिर, मुखार्श, नासार्श, सर्वाङ्गशोथ, गण्डमाला, वल्मीक, काकणककुष्ठ, शङ्खक, पुण्डरीककुष्ठ, रक्तार्बुद, क्षतविसर्प, सर्वाङ्गकम्प, पक्षाघात, गलगण्ड, गलग्रह, दण्डापतानक, वातरक्त, सन्निपात, विलम्बिका, हिक्का, श्वास, कास, अतीसार, अश्मरी तथा मूढगर्भ आदि रोग जब चोरी, गुरुस्त्रीगमन, ब्राह्मणबध आदि महापातकों के फलस्वरूप उत्पन्न होते हैं तब ये कर्मज रोग वैद्यों की युक्तिव्यपाश्रयचिकित्सा अर्थात् औषधोपचार द्वारा शान्त नहीं होते । १० । ११॥ १२॥ . भिषजामुपक्रमेण युक्तिव्यपाश्रयेण न सिद्धि यान्ति कर्मजारोगाः। किं तर्हि दैवव्यपाश्रयेण सिद्धयन्तीत्याह
दानैर्दयाभिरपि च द्विजदेवतागोगुर्वचनाप्रणतिभिश्च जपैस्तपोभिः । इत्युक्तपुण्यनिचयैरुपचीयमानाः
प्राक् पापजा यदि रुजः प्रशमं प्रयान्ति ॥१३॥ प्राक् पापजा यदि रुजः प्रशमं प्रयान्ति । कैः ? इत्युक्तपुण्यनिचयैः, इति शब्देन दानादयो गृह्यन्ते । दान!सुवर्णभूदानादिभिः । दयाभिः सर्वसत्वानुकम्पाभिः । द्विजदेवतागोगुवर्चनाप्रणतिभिश्च । द्विजा ब्राह्मणाः, देवता ब्रह्मादयः, गो गावः, गुरवः उपाध्यायपितृज्येष्ठभ्रातृप्रभृतयः, तेषां अर्चना पूजा। प्रणतिः प्रणामः । जपैर्गायत्र्यादीनाम्। तपोभिः कृच्छचान्द्रायणोपवासादिभिः। इत्युक्तपुण्यनिचयैरिति । इति पूर्वोक्तेन प्रकारेण ये उक्ताः कथिताः पुण्यनिचयाः धर्मसंघाताः तैरपचीयमानाः क्षीयमाणाः प्राक् पापजाः पूर्वाशुभकर्मजाः यदि कदाचित् रुजो. व्याधयः प्रशममुपशमं प्रयान्ति प्राप्नुवन्ति ॥ १३ ॥
दान से, सम्पूर्ण प्राणियों पर दया से, ब्राह्मण, देवता, गौ तथा गुरुओं की पूजा तथा उनके प्रति विनम्र रहने से, प्रणव तथा गायत्री मन्त्र के जप से तथा तप आदि अन्य शुभ कर्मों के करने से अर्थात् दैवव्यपाश्रय चिकित्सा से कदाचित् प्राक्तनकर्मज रोग शान्त होसकते हैं ॥१३॥
| SR No. | 002391 |
| Book Title | Chikitsa Kalika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Narendranath Mtra |
| Publisher | Mitra Ayurvedic Pharmacy |
| Publication Year | |
| Total Pages | 274 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 18 MB |